16842

struktury poznawcze, za pomocą których organizujemy swoją wiedzę o świecie wg pewnych schematów. Schematy silnie wpływają na to co z otrzymanej informacji zauważymy, o czym pomyślimy i co później zapamiętamy.

Schematy dotyczą innych ludzi, nas samych, ról społecznych miejsc i zdarzeń.

Funkcje schematów

1) Szybka kategoryzacje bodźca. Pojawiają się kiedy sytuacja jest niejasna i wymaga dopasowania do już istniejących schematów.

2) Dostępność scliematów - jest to łatwość z jaką możemy uświadomić sobie różne myśli, idee. a idea dostępna to taka która jest obecna, uświadamiana, albo która może być łatwo przywołana do świadomości. Z badań wynika, że dostępność takich lub innych treści może zależeć od ostatniego doświadczenia. I mamy wówczas do czynienia ze zjawiskiem wzbudzania schematu pod wpływem zdarzeń popizedzających. Polega to na zwiększaniu dostępności schematu pod wpływem tego co było doświadczenia wcześniej. Trudno zmienić schemat, ponieważ dane potwierdzające nasze przekonanie są przez nas łatwiej zauważane, lepiej pamiętane i uznawane za ważniejsze. Natomiast informacje niezgodne z przekonaniami częściej zostają przeoczone, zapomniane, częściej też są uznawane za nieistotne również wówczas, gdy nie są ważne dla naszej samooceny. Zniekształcanie przez schematy tego co widzimy sprawia, że mamy tendencję do ujawniania świata w kategoriach: że po naszej strome widzimy dobro, a po drugiej zło. Tendencja spostrzegania może powodować, że osoby mocno w coś zaangażowane będą wierzyły, że większość ludzi interpretuje rzeczywistość błędnie i jest to stanowisko tzw^r.; wrogich mediów, czyli odkrycie, że każda z antagonistycznycli, silnie zaangażowanych w coś grup społecznych interpretuje neutralne zrównoważone śr odki przekazu jako media im wrogie, ponieważ nie przedstawiły faktów w jednostronnym ujęciu o którym antagoniści wiedzą, że jest prawdą.

3) Efekt pierwszeństwa - jest to proces za sprawą którego nasze pier wsze wrażenie dotyczące innej osoby wpływa na to, że jej późniejsze zachowanie interpretujemy w sposób zgodny z tym pierwszym wrażeniem. Efekt pierwszeństwa bierze się stąd że na podstawie informacji otrzymanej na początku, ludzie tworzą schematy, a te wpływają na sposób interpretowania dalszej informacji. Oznacza to. że ludzie często kierują się swoim pierwszym wrażeniem, a późniejsza informacją, która mu przeczy jest ignorowana, uznawana za nieistotną, czy niewiarygodną lub bywa nieiiterpretowana.

4) Z badań wynika, że ludzie utrzymują swoje schematy nawet wówczas gdy pierwotne dane. które je wspierały zostają podważone. Nazywamy to efektem uporczywości i głosi on, że przekonania ludzi dotyczące ich samych i świata społecznego utrzymują się nawet wtedy gdy dane wżerające te przekonania zostały podw^ażone.

ZJAWISKO SAMOSPELNIAJĄCEGO SIĘ PROROCTWA - polega na tym. że ludzie mają określone oczekiwania dotyczące iruiej osoby, co wpływa na ich postępowanie względem tej osoby, które powodują, że zachowuje się ona w sposób zgodny z icli wyjściowymi oczekiwaniami.

Heurystykl - są to uproszczone reguły wnioskowania , którymi posługują się ludzie . aby wydać sądy w sposób szybki i efektywny

• heurystyka dostępności - nieformalna reguła umysłowa , na mocy której ludzie wydają sąd. kierując się tym. jak szybko mogą coś przywołać do świadomości

Psychologia społeczna