16910

językową odróżnia się od performancji (wykonania) to znaczy od rzeczywistego posługiwania się językiem.

Tłumacz i jego ograniczenia

jako pośrednik i 'drugi autor' tłumacz pełni rolę twórczą i nadaje przekładowi na etapie 'powtórnej ekspresji' właściwości, które pozwalają mu funkcjonować w nowej sytuacji i dla nowego odbiorcy. Jest twórcą 'który na cudze zlecenie ale z zachowaniem lojalności względem współpartnerów, wytwarza tekst docelowy adekwatny do funkcji'. W decyzjach swoich - co do wyboru środków językowych, zmiany lub zachowania typu dyskursu, priorytetów komunikacyjnych - tłumacz 'przekodowując'tekst z jednego systemu językowego na drugi, cieszy się znaczą swobodą z której może korzystać jednak jest ona ograniczona 'tłumacz nie może być partnerem równym w swych kompetencjach twórczych autorowi nie może zmieniać układu zdarzeń, tematu czy postaci, ponieważ zmiany takie prowadzą do przesunięcia gatunku, a także zacierają cechy przekładu Jako utworu tłumaczonego, zbliżając go do literatury samoistnej. Stopień dopuszczalnej aktywności twórczej tłumacza każdy tekst określa na nowo. Działania tłumacza determinują też warunki panujące w nowej sytuacji komunikacyjnej, zwłaszcza warunki odbioru np. świadomość i wiedza przypisywana, czy wymagania, moda. Tłumacz każdorazowo staje przed wyborem w którym musi się liczyć z adresatem przekładu.

Jednostki tłumaczenia

Są to najmniejsze segmenty wypowiedzi w których powiązania istniejące między znakami nie pozwalają na tłumaczenie pojedynczych znaków. Jednostką tłumaczenia nie jest każdy znak językowy użyty w tekście wyjściowym, ale taki znak lub szereg znaków, które łącznie wyrażają pewne znaczenie.

Rozróżnia się więc trzy rodzaje jednostek, które mogą zwrócić uwagę tłumacza;

-    jednostki językowe będące rezultatem podziału tekstu na wszystkich poziomach analizy językowej; fonemy, morfemy, wyrazy, syntagmy, zdania, fragmenty tekstu, akapity, cały krótki tekst. Tłumacz na ogół nie tłumaczy tych jednostek

-    części wyodrębniane w tekście dla celów praktycznych; fragmenty zdania, zdanie, akapit, jednostki bardziej samodzielne znaczeniowo np. cytat, wypowiedź cudza, podana w dialogu w mowie zależnej. Jednak nie stanowią one właściwych jednostek tłumaczenia.

-    właściwe jednostki tłumaczenia, wyróżniane w oparciu o kryterium znaczeniowe; np. cytowany aforyzm można uznać za jednostkę i próbować przełożyć sens całości ale można też podzielić go na trzy jednostki dla ułatwienia pracy. I następnie przekładać sens każdej z nich. Przykład; all good thlngs go In threes - w języku polskim nie mówimy np. o jakości (good) - do trzech razy sztuka, traktuje więc jako Jednostkę całe wyrażenie.

Podział na jednostki tłumaczenia ma charakter zmienny, elastyczny i zależy od podejścia do tekstu przez tłumacza. Sposób wyodrębnienia sensu i tłumaczenie poszczególnych jednostek zależy od wielu czynników, zwłaszcza natury kognitywnej i afektywnej.

Działania translatoryczne;