17008

rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, a zwłaszcza rodzinom wielodzietnym i niepełnym. KRO daje wyraz tej zasadzie w:

-    art. 4 - który ma zapobiegać zawieraniu związków małżeńskich w sposób lekkomyślny,

-    art. 10 § 1 - zakazujący zawierania małżeństw osobom zbyt młodym do podejmowania tak poważnych decyzji.

6. Zasada równości (egalitaryzmu) małżonków - wynika z treści art. 32 ust 1 Konstytucji RP, stwierdzającego, że wszyscy są równi wobec prawa. Art. 23 KRO stanowi, że małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie oraz art. 24 KRO, w myśl którego małżonkowie rozstrzygają wspólnie o istotnych sprawach rodziny, a w braku porozumienia każdy z nich może zwrócić się o rozstrzygnięcie do sądu.

STOSUNKI RODZINNE

Pojęcie rodziny - najczęściej ujmuje się rodzinę w 2 postaciach, jako:

-    małą dwupokoleniową wspólnotę założoną z rodziców i ich dzieci

-    dużą, wielopokoleniową grupę, w skład której wchodzi szerszy krąg osób spokrewnionych, a nawet spowinowaconych.

Brak również ustawowej definicji rodziny w KRO. Z tych jednak przepisów, które posługują się pojęciem rodzina (art.

10§1, art. 27, art. 97§1) można wywnioskować, że ustawodawcy chodziło o małą i sformalizowaną wspólnotę powstałą już z chwilą zawarcia małżeństwa, w skład której wchodzą również dzieci małżonków. W skład tak rozumianej rodziny małej zaliczyć wypada nie tylko wspólne dzieci obojga rodziców, małżonków lecz także dzieci o stwierdzonym pochodzeniu od jednego tylko z małżonków. Dzieci wchodzą do tak rozumianej rodziny tak długo, póki mieszkają z rodzicami, chyba że wcześniej same zawrą małżeństwo zakładając w ten sposób własną rodzinę.

Oprócz tego modelowego ujęcia rodziny małej, którą można nazwać rodziną pełną, operuje się w literaturze przedmiotu również pojęciami rodziny rozbitej, niepełnej i zrekonstruowanej.

Pokrewieństwo - ustawodawca nie definiuje pojęcia. KRO rozróżnia pokrewieństwo w linii prostej oraz pokrewieństwo w linii bocznej.

W linii bocznej spokrewnione są osoby, które pochodzą od wspólnego przodka, ale nie od siebie (np. rodzeństwo, bratanek).

W linii prostej spokrewnione są ze sobą osoby pochodzące jedna od drugiej bądź od wspólnego przodka (np. ojciec z synem, babka z wnuczką).

W linii prostej i bocznej rozróżnia się stopnie pokrewieństwa, które oznacza się według liczby urodzeń, wskutek których powstało pokrewieństwo. Chodzi tu o liczbę urodzeń dzielących osoby spokrewnione ze sobą.

W linii bocznej nie występują krewni w pierwszym stopniu. Najbliższymi krewnymi linii bocznej jest rodzeństwo, spokrewnione w drugim stopniu.

W ramach pokrewieństwa w linii prostej rozróżnia się jeszcze wstępnych (ojciec, dziadek) oraz zstępnych (córka, wnuczka, prawnuczka).

Powinowactwo - jest wyłącznie węzłem prawnym, powstałym na skutek zawarcia małżeństwa, między małżonkiem a krewnym drugiego małżonka, który trwa mimo ustania małżeństwa (art. 26 KRO).

Stosunek powinowactwa istnieje tylko miedzy jednym z małżonków, a krewnymi drugiego małżonka. Powinowatymi są wstępni jednego małżonka w stosunku do drugiego małżonka, pasierbowie, krewni w linii bocznej drugiego małżonka (np. rodzeństwo). Stosunek powinowactwa nie występuje pomiędzy jednym z małżonków a osobą, która pozostaje w związku małżeńskim z krewnym drugiego małżonka.

Rozróżnia się linie i stopnie, które uzależnione są od linii i stopnia pokrewieństwa łączącego dane osoby z drugim małżonkiem.

Powinowaci w linii prostej w pierwszym stopniu - teściowie, a także dziecko drugiego małżonka (pasierb); w linii bocznej w drugim stopniu - rodzeństwo drugiego małżonka, w trzecim stopniu - zstępni tego rodzeństwa.

Powinowaci w linii prostej nie mogą zawrze ze sobą małżeństwa - art. 14 § 1 KRO.

Konkubinat - jest związkiem mężczyzny i kobiety opartym na porozumieniu że będą pozostawać ze sobą w trwałej wspólności. W konkubinacie nie powstaje wspólność majątkowa tak jak w małżeństwie. Każdy z nich wzbogaca się na własny rachunek. Jeżeli jakieś przedmioty kupują ze wspólnych środków stają się współwłaścicielami niekoniecznie w częściach równych. W konkubinacie nie istnieje domniemanie, przeciwnie niż w małżeństwie że dzieci z niego urodzone są dziećmi konkubenta. Dziecko takie musi zostać uznane w USC lub też jego ojcostwo może być ustalone przed sądem. Poza tym dzieci urodzone z konkubinatu mają takie same prawa jak dzieci urodzone z małżeństwa. Między konkubentami nie istnieje także obowiązek alimentacyjny. Konkubenci nie mogą wspólnie przysposobić dziecka gdyż KRO stanowi że wspólnie uczynić mogą to tylko małżonkowie. Nie ma natomiast przeszkód prawnych do przysposabiania dziecka 1 konkubenta przez 2.

ZAWARCIE MAŁŻEŃSTWA

Małżeństwo - jest trwałym (ale nie nierozerwalnym) i legalnym związkiem mężczyzny i kobiety, powstałym z ich woli. jako równoprawnych stron, w celu wspólnego pożycia, realizacji dobra małżonków, dobra założonej rodziny i jej celów społecznych (za T. Smyczyńskim).

Zaręczyny - Mimo braku uregulowania instytucji zaręczyn w aktualnie obowiązującym prawie rodzinnym złożona drugiej osobie obietnica zawarcia małżeństwa (zaręczyny w zwyczajowym znaczeniu tego słowa) może mieć jednak prawne reperkusje normatywne. Nie da się zastosować do takiej obietnicy konstrukcji umowy przedwstępnej z art. 389 i 390 k.c. nawet jednak gdyby pokusić się o ocenę zaręczyn na gruncie obu przepisów, to i tak nie da się zastosować skutku