17059

-    pisanki- do tej grupy zaliczamy kroje wykazujące odręczny charakter

-    ksenotypy- są charakterystycznymi krojami, mogą być zabawne, łatwe w stosowaniu, wyróżniające się, przeważnie stosunkowo tanie, potrafiące wyrazić praktycznie każdy zamysł.

ZDOBNICTWO CZYLI ILUMINOWANIE

Słowo rękopis (manuskrypt) pochodzi od łacińskiego manu scriptum, czyli "napisany odręcznie". Nazwą tą określa się każdy dokument stworzony ręcznie, poprzez pismo odręczne, dłutowanie czy za pomocą innych metod bez użycia maszyn. Iluminowany manuskrypt to rękopis, który obok tekstu zawiera ilustracje i bogate dekoracje pierwotnie w postaci ozdobnych linii i inicjałów oraz coraz bardziej skomplikowanych wzorów dekorowanymi srebrem lub pozłacaniami pisanymi na barwionym purpurą pergaminie. Za iluminacja w węższym znaczeniu uważa się jedynie dekoracje, nie zaliczając do nich ilustracji, gdyż będąc ozdobami rzadko nawiązywały do treści dzieła. Składały się wyłącznie, lub głównie ze stylizowanych motywów roślinnych, dopiero później w ograniczonym stopniu przedstawień figuralnych, jednak nawet tych ostatnich nie zalicza się w tym rozumieniu do miniatur malarskich, rozdzielając całość oprawy graficznej na iluminacje i miniatury. Iluminacje zasadniczo dotyczyły dwóch obszarów na karcie: rozbudowanych kompozycji inicjałowych, oraz wypełnienia marginesów. Tworzono jednak również bogate, rozbudowane kompozycje tekstowo-graficzne, na któiych tekst i obraz funkcjonowały, co rzadkie dla sztuki średniowiecznej, wspólnie - zajmując całość karty, czego przykładem może być słynny ewangeliarz z Kells. Początkowo określano tak tylko rękopisy. Obecnie określa się tak każdy manuskrypt zawierający ilustracje, rysunki czy zdobienia takie jak ozdobne litery, obwódki czy kwiaty. Najstarszy potwierdzony przykład manuskryptu ilustrowanego, istniejącego obecnie pochodzi z przed około 2000 lat. Niektóre, z najstarszych rękopisów zostały zrobione przy użyciu papirusu, jednak w większości przypadków można spotkać rękopisy pergaminowe. Brewiarze, czyli jedne z najlepszych przykładów manuskryptów zachowanych do dzisiaj, to bogato zdobione księgi służące do odprawiania liturgii godzin, zawierającej teksty hymnów, psalmów i modlitw. Liturgia godzin powinna być odmawiana o określonych godzinach, siedem razy w ciągu dnia. Wraz ze wzrostem dostępności papieni w późnym średniowieczu i nadejściem druku, w manuskryptach zaczęto używać mniej zdobień, ograniczając się tylko do delikatnie zdobionych obramowań czy liter. Z biegiem czasu produkcja iluminowanych manuskryptów stała się bardzo rzadkim zjawiskiem. Unikatowość iluminowanych rękopisów polega na innym poziomie obcowania z książką. Nie tylko informacja czy rozrywka płynąca z czytania się liczy, ale również czysta przyjemność obcowania z piękną sztuką pełną detali.