19118

Agnieszka Trzaska

Od wieków ludzie wykorzystywali naturalne cieple źródła w różnorakich celach, m in. do kąpieli, ogrzewania ciała, podgrzewania i gotowania pożywienia oraz leczenia ran, a także odpoczynku. Pierwszymi zwolemiikami tej formy wód podziemnych byli Etruskowie. Natomiast w Indiach ludzie czcili ciepłe źródła, przy jednoczesnej świadomości ich leczniczych wartości. W Chinach wody termalne od ponad dwudziestu wieków używane były nie tylko do nawadniania pól, ale również do prania, gotow ania oraz do celów leczniczych. W Japonii występował podobny stan gdzie, jak wynika z zachowanych dokumentów, od połowy XVII w. kilkakrotnie w ciągu roku wysyłano przedstawicielom władzy cesarskiej i samemu cesarzowi dary, między innymi w postaci wody, z wybranych z należytą staraimością źródeł termalnych, które później wykorzystywano do kąpieli (Kępińska, Łowczowska 2002). Cieplice znane były także Maorysom - rdzennym mieszkańcom Nowej Zelandii oraz ludom Ameryki Północnej, Środkowej i Południowej. Na dużą skalę wody termalne wykorzystywano w starożytnym Rzymie.

Wody podziemne krążąc pośród skal mogą mieć różną temperaturę i różny stopień zmincralizowania. Biorąc pod uwagę te parametry można wyróżnić wody zwykłe, mineralne i termalne (Pazdro, Kozerski 1990).

A więc wody termalne, do wód termalnych zalicza się wody podziemne występujące we wszystkich jednostkach geologicznych, posiadające na wypływie z ujęcia temperaturę co najmniej 20°C, z wyjątkiem wód odprowadzanych z odwodnienia czyimych zakładów górniczych i odwodnienia nieczynnych wyrobisk (Dowgiallo i inni 1969; Pazdro, Kozerski 1990), (tab. I). Ciepło wód tennalnych pochodzi z wnętrza Ziemi, a jego źródłem jest płynna magma oraz procesy naturalnego rozkładu pierwiastków promieniotwórczych. Klasyfikacji wód tennalnych pod względem ich tenniki podjął się Sokołowski, a prezentuje ją tab. 2, natomiast podział wg stopnia zmineralizowania ukazuje tab. 3, wg Góreckiego.

Tab. I. Podział wód ze względu na temperaturę wg Pazdry i Kozerskiego.

Nazwa wody Temperatura (I)

|wody chłodne [ t < 20°C [wody termalne | t > 20°C

Źródło Prcdra, Ko&rski i in 1990

Tab. 2. Klasyfikacja wód tennalnych pod względem tarniki wg Sokołowskiego.

Nazwa wody	Temperatura (t>
|wody niskotemperaturowe	£35°C
|wody średniotanperaturowe	35 - 80°C
|wody wysokotemperaturowe	100- 120°C
|pary wodne	>120°C

Źródło Sokołowski 1990.

1