19358

Zasięg i zakres gospodarki przestrzennej wiąże się w praktyce z zakresem gospodarki i polityki regionalnej, zakres polityki regionalnej, jej cele i instrumenty kształtowane są pod wpływem trzech czynników:

■    Makroekonomicznego - związanego z poziomem rozwoju gospodarczego danego kraju (im wyżej rozwinięty kraj tym wyższy stopień decentralizacji)

■    Systemowego - związanego ze stopniem bezpośredniego i pośredniego oddziaływania państwa na życie gospodarcze oraz z przyjętą doktryną polityki ekonomicznej. Ścierają się tutaj dwie koncepcje: neoliberalna i neokeynesowska.

■    Konstytucyjnego - związanego ze scentralizowanym bądź federacyjnym modelem państwa i jego struktury terytorialnej oraz systemem finansów publicznych.

Decydujące znaczenie dla określenia miejsca polityki regionalnej ma wybór określonej doktryny polityki gospodarczej w danym kraju.

DOKTRYNA NEOLIBERALNA - stoi na stanowisku, że proces regulowania dysproporcji przestrzennych powinien regulować mechanizm rynkowy np. polityka USA

DOKTRYNA NEOKEYNESOWSKA - dominująca w krajach UE, zakłada duża ingerencję państwa w gospodarkę przestrzenną, w kształtowaniu rozwoju regionów, dysproporcji między nimi. Oddziaływanie państwa dotyczy w szczególności regionów słabo rozwiniętych (Polska obszarem celu pierwszego) starych regionów przemysłowych (Górny Śląsk), obszarów o wysokim bezrobociu, zagrożenia ekonomicznego itp. Podmiotem polityki przestrzennej jest państwo.

Aktualnie w Polsce obserwuje się tendencje do aktywnego udziału państwa w polityce regionalnej. Wiąże się to między innymi z procesami transformacji gospodarki po 1990r. transformacja ta bardzo pogłębiła zróżnicowania regionalne w Polsce. Łatwiej przebiega ona w regionach o zróżnicowanej strukturze gospodarki, gorzej w regionach o monofunkcyjnej strukturze gospodarki.

Z obserwacji procesów transformacji w układach przestrzennych nasuwają się następujące wnioski:

■ Potwierdza się teza o niskiej konkurencyjności gospodarki we wschodniej i północno-wschodniej części Polski.