28303

STOSUNKI LICZBOWE * ze strukturą przestrzenną wiąże się bezpośrednio jej liczebność i zagęszczenie ■ liczebność - liczba osobników tworzących daną populację, nie będąca wartością stałą (zawsze waha się pomiędzy dolną a górną granicą

wielkości popiiacji - nazywamy to oscylacjami populacji)

- zależy od wielu czynników

—    gatunku (jego konstytucji biologicznej)

- zajmowanego poziomu troficznego

-    warunków środowiska

- jej określenie jest trudne ze względów technicznych

* zagęszczenie - liczba osobników danej populacji przypadająca na jednostkę powierzchni (zwykle na m² lub ha. dla organizmów glebowych

wodnych na jednostkę objętości, np. dm’)

- u dużych osobników jest z zasady mniejsze niż u małych (sóShó - ćZSrną Wflóda. my«Y leśne - Zające)

-    u roślin jest większe niż u roślinożerców

- najmniejsze jest u drapieżników - zależy od

- poziomu troficznego

-    ilości dostępnej energii

* wyróżniamy trzy główne mechanizmy regulacji liczebności

MIGRACJE

*    emigracja - wywędrowywanie osobników poza areał przestrzenny populacji

*    imigracja - przybywanie osobników z innych populacji

KRZYWE PRZEŻYWANIA ^

■    liczba młodych osobników urodzonych w jednostce czasu (zwykle w ciągu roku)

■    czynniki warunkujące:

-    maksymalna rozrodczość popiiacji (teoretyczna zdolność do wydawania potomstwa)

-    jeżeli warunki ekologiczne są idealne to jedynym ograniczeniem takiej rozrodczości są biologiczne możliwości osobników danego gatunku

-    w warunkach naturalnych występuje bardzo rzadko

-    opór środowiska (tworzony przez wszystkie możliwe czynniki ablotyczne/nieożywione i blotyczne/ożywione)

-    ograniczenia tempa rozrodu (przez niedobór jakiegoś pierwiastka, wody lub pokarmu nadmierne przegęszczenie, obecność drapieżników i pasożytów)

■    rozrodczość rzoczywlsta/ekologlczna

•    wynik oddziaływania obu czynników

•    występuje w warunkach naturalnych

•    rozrodczość maksymalna + (opór środowiska) - rozrodczość rzeczywista

liczba osobników popiiacji ginących w jednostce zasu

czynniki warunkujące: śmiertelność minimalna (wynika z oprogramowanej genetycznie maksymalnej dłurgości /cia)

jeśli warunki ekologiczne są idealne, to osobniki ymierają tylko ze starości zdarza się jedynie w warunkach sztucznych xxlowle. ZOO)

opór środowiska (zespół wszystkich czynników, które skracają czas życia osobników w populacji)

-    ataki drapieżników i pasożytów

-    niedobór pokarmu

-    przegęszczenie

-    walki między osobnikami o partnera płciowego

*    śmiertelność ekologiczna

-    prawie zawsze większa niż minimalna

-    występuje w warunkach naturalnych

*    śmiertelność minimalna + (opór środowiska) -śmiertelność rzeczywista

■ opisują śmiertelność sporządzane na podstawie długich obserwacji

KRZYWA WYPUKŁA

*    charakterystyczna dla mało liczebnych gatunków zwierząt o znacznych rozmiarach, które dużo energii zużywają na opiekę nad potomstwem

*    słonie, nosorożce, człowiek współczesny

*    analiza

- w takich popuiacjach śmiertelność jest niewielka we wczesnym okresie życia, później spada prawie do zera i dopiero wśród starych osobników rośnie    y

gwałtownie    /

KRZYWA WKLĘSŁA

*    charakterystyczna głównie dla organizmów wydających na świat bardzo liczno potomstwo, najczęściej pozbawione opieki rodzicielskiej

*    tasiemce, przywry, małze.jęsjkoniki, sardynki, śledzie, większość zab i drobnych gryzoni (chociaż opiekują się potomstwem)

*    większość roślin, np. tui: czy dąb (z dziesiątków tys nasion wysiewanych co roku kiełkuje kilkaset i tylko jedna siewka na kilka lat ma szansę rozwinąć się w dojrzałe drzewo

*    analiza

- śmiertelność osobników spada w miarę lat życia .(we wczesnym okresie jest największa)

KRZYWA SCHODKOWATA

*    cech uje organizmy, których przeżywalność silnie zmienia się w

kolejnych stadiach życiowych

*    owady z przeobrażeniem zmdny (np. motyle)

*    analiza

-    ich śmiertelność jest bardzo duża w fazie złożonych jaja, a także w czasie linienia i wśród krótko żyjących osobników dorosłych

-    obniżenie śmiertelności nasteouie w

KRZYWA ESOWATA

-    pszczoły, mrówki, ptaki śpięwąjąęg. większe gryzonie, ssaki kopytne

* analiza

-    śmiertelność jest duża wśród młodych osobników, stopniowo maleje u dorosłych i ponownie narasta w czasie starzenia

-    poszczególne gatunki mogą różnić się stopniem nachylenia krzywej (iei postać

PRZYROST NATURALNY

KRZYWA JEDNOSTAJNIE NACHYLONA

*    organizmy z brakiem zależności śmiertelności od stadium życiowego (wymieranie jest stałe)

*    jamochłony rozmnażające się przez pączkowanie (np. stuibia) - badania przeprowadzono w warunkach sztucznych

* otrzymany po zbilansowaniu rozrodczości, śmiertelności i migracji (rozrodczość ekologiczna + imigracja) - (śmiertelność ekologiczna + emigracja) - przyrost naturalny