1945

a nie fakt wyposażenia czł. w rozum; wspólne dla obu wykraczanie poza płaszczyznę ocen moralnych);

g) higieną psychiczną - nauką pokrewną filozofii prawa (związek zachodzi dzięki wspólnemu dla obu nauk ujmowaniu człowieka i prawa w ich tendencji rozwojowej; f.pr. jak h.p. zwraca uwagę na potrzebę kształtowania nie tylko sfery racjonalnej ale i emocjonalno-wolitywnej, co pozostaje w zgodzie z dzisiejszą psychologią; dla obu wspólne: optymizm, wiara w czł., w jego możliwości rozwoju, postulat czł. działającego, tysują przed jedn. powinność do spełnienia).

3.    Dzieje filozofii prawa po drugiej wojnie światowej w Polsce.

1918-1950: w tym okresie nazwa „teoria prawa” była używana zamiennie z nazwą „filozofia prawa”. Wykładano tę dziedzinę na Wydz. Prawa w Uniwersytetach Wilna, Lwowa, W-wy... Ostre rozgraniczenie nastąpiło po 1950 r. z racji uznania filozofii prawa za „wiedzę burżuazyjną” i odmówienia jej naukowego charakteru. Stwierdzono, że teoria państwa i prawa, inaczej niż filozofia prawa, nie należy do filozofii, lecz do prawoznawstwa. Koniec zamiennego używania tych terminów.

1945 - 1950: nauka egzystuje na zasadach takich jak przed wojną, filozofia prawa zamiennie nazywana „teorią prawa”, jest wykładana na Wydz. Prawa na Uniwersytetach.

w 1950 r. na miejsce katedry filozofii prawa powołano katedrę teorii państwa i prawa; zmieniła się nie tylko nazwa, ale też całkowicie podejście do zagadnień prawa. Teoretycy państwa i prawa oparli swoje rozważania na marksizmie (jedynej słusznej teorii wyjaśniającej zjawisko prawa oraz państwa). Filozofię prawa uznano za „naukę burżuazyjną”. Uznano, że nie należy oddzielać zjawiska prawa od państwa. Teorię prawa natury uznano za nienaukową.

1950 - X.1956: likwidacja filozofii prawa (na uniwersytetach państwowych, pozostaje na KU Lu, który jest uniw. prywatnym) jako przedmiotu niebezpiecznego ze względu na rozważania nad prawem naturalnym.

1956 - 1989: rozwój grup świeckich chrześcijan związanych z ugrupowaniami i stowarzyszeniami takimi jak PAX, Więź, Znak, Tygodnik Powszechny.

1989: powroty przedmiotu na uniwersytety państwowe

4.    Odmiany teorii prawa natury.

-    Teorie prawa natury o niezmiennej treści (źródło: istota człowieka. Bóg)

-Teorie prawa natury o zmiennej treści (źródło: rozum)

-    Dynamiczne teorie prawa natury (źródło: godność)

NURTONTOLOGICZNY: W.L.Jawrorski, Cz.Znamierowski

-    współczesny neotomizm

-    wiąże prawo natury z istotą człowieka pr. wieczne i niezmienne

-    obowiązuje wszystkich z racji wspólnej natury czł. (źródło pozakulturowe)

-    niektóre odmiany doszukują się w tym Boga

-    odmianami są teorie dynamiczne zbliżone do gnoseologii, które upatrują źródeł prawa natury w godności ludzkiej. Teorie te zbliżają się czasem do siebie

NURT GNOSEOLOGICZNY: J.Makarewicz, F.Zoll, L. Petrażycki, R.Stammler

prawo to wytwór rozumu czł.

pr. jest zobiektywizowanym wytworem ludzkiej świadomości, wytworem kultury jego treść może się zmieniać tak jak się zmieniają ludzkie potrzeby