1965

2

Istota

Testament jest to jednostronne oświadczenie woli złożone na wypadek śmierci. Sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnyclL Nie można dokonać tej czynności prawnej przez przedstawiciela. Warunkami ważności testamentu są: świadome i swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli; nie działanie pod wpływem błędu; nie działanie pod wpływem groźby; zgodność z przepisami prawa i zasadami współżycia społecznego; zachowanie wymaganej formy.

Forma testamentu

Wymogi formalne dotyczące testamentu unormowane są w art. 949 - 958 Kodeksu cywilnego (określanego w dalszej części tekstu - k.c.). Warto podkreślić, iż testament może być sporządzony tylko w formie przewidzianej ustawą. Na podstawie bowiem art. 958 k.c. nieważny jest testament, który został sporządzony z naruszeniem przepisów regulujących formę testamentu, chyba że przepisy te stanowią inaczej.

Na gruncie przepisów kodeksu cywilnego wyróżnia się w literaturze prawniczej kilka rodzajów testamentów ze względu na formę ich sporządzenia, a mianowicie:

-    testamenty zwykłe, do których należą:

*    testament własnoręczny,

*    testament notarialny,

*    testament allograficzny.

-    oraz testamenty szczególne:

*    testament ustny,

*    testament sporządzony w podróży na polskim statku morskim lub powietrznym,

*    testament wojskowy.

Wyróżnione powyżej testamenty szczególne, w przeciwieństwie do testamentów zwykłych, cechuje konieczność wystąpienia, przy tak dokonywanym oświadczeniu woli testatora, dodatkowych szczególnych przesłanek określonych przepisami prawa. Ponadto testamenty szczególne sporządzane są jedynie na okres "przejściowy", na podstawie bowiem art. 955 k.c. testament szczególny traci moc z upływem sześciu miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu. Bieg terminu ulega jednakże zawieszeniu przez czas, w ciągu którego spadkodawca nie ma możności sporządzenia testamentu zwykłego.

Poniżej przedstawione bliżej zostały poszczególne formy testamentu.

*    * *

Testament własnoręczny (tzw. hollograficzny)

Zgodnie z art. 949 § 1 k.c. spadkodawca może sporządzić testament własnoręcznie spełniając następujące warunki:

*    napisze testament w całości pismem ręcznym,

*    podpisze,

*    opatrzy datą.

Brak daty nie pociąga jednakże za sobą nieważności testamentu własnoręcznego (hollograficznego) jeżeli brak taki nie wywołuje wątpliwości co do:

*    zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu,

*    treści testamentu,

*    lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów.

Testament notarialny

Testament może zostać sporządzony także w formie aktu notarialnego. Testament sporządzony w tej formie pozwala między innymi uniknąć dokonania rozrządzeń sprzecznych