Istota choroby. Jest to gromadzenie się płynu przesączynowego z naczyń w jamie opłucnej. Zbierający się płyn uciska na płuca od zewnątrz powodując ich niedodmę, utrudnienia w oddychaniu i niedotlenienie organizmu.
Płyn w jamie opłucnej jest groźnym dla życia, wtórnym objawem klinicznym, który pojawia się na skutek występowania innych, wcześniej występujących chorób. Może to być czysty przesięk, przesięk zmodyfikowany, krew lub chłonka.
Przyczyny. Powstawanie przesięków jest wynikiem niskiego stężenia albumin we krwi obwodowej i ucieczki płynu osoczowego do przestrzeni zewnątrznaczyniowej. Przyczyną takiego stanu rzeczy są: białkogubne choroby nerek i jelit, a także zmniejszona synteza albumin w wątrobie. Zmodyfikowany przesięk gromadzi się podczas niewydolności serca (prawokomorowęj): podczas wzrostu ciśnienia żylnego, np. zwężenia tętnicy płucnej i kardiomiopatii przerostowej. Krew w jamie opłucnej może być wynikiem urazu klatki piersiowej, silnego krwotoku płucnego, pęknięcia ściany naczynia ze zrostów opłucnej, niszczenia naczyń przez nowotwór. Obecność chłonki wynika z uszkodzenia przewodu piersiowego na skutek urazów, nowotworów. Także długotrwały kaszel i wymioty mogą uszkodzić przewód chłonny piersiowy.
Objawy kliniczne. Bez względu na charakter płynu gromadzącego się w jamie opłucnej dominujące objawy związane są z utrudnieniami w oddychaniu.
zmniejsza się żywotność zwierzęcia, spada apetyt, dochodzi do spadku masy ciała, zwierzę chętnie pozostaje w pozycji stojącej nieruchomej, niechętnie się kładzie i porusza,
- w pozycji leżącej pozostaje na mostku, z wyciągniętą głową i szyją występuje tachypnoe, a potem dołącza się duszność,
oglądaniem stwierdza się jedno- łub obustronne powiększenie i asymetrię klatki piersiowej,
- omaeywaniem - fluktuację płynu w dolnej części klatki piersiowej, opukiwaniem ~ stłumienie horyzontalne,
osłuchiwaniem - osłabienie szmerów oddechowych ponad stłumieniem horyzontalnym, poniżej brak szmerów, możliwe pluskania.
Rozpoznanie. Decydują następujące elementy: objawy kliniczne,
- analiza płynu pobranego z jamy opłucnej (patrz tab. 1)
- ewentualnie, w stanach wątpliwych - badanie RTG. Winno być ono wykonywane ostrożnie z uwagi na ograniczenie ruchomości zwierzęcia. W początkowej ocenie wystarczają zdjęcia Wykonane w pozycji stojącej w projekcji bocznej.
Rokowanie. Jest ostrożne i zależy od możliwości usunięcia choroby pierwotnej.
Leczenie. Jako groźny dla życia objaw - płyn winien być możliwie sprawnie ewakuowany.
nakłucie klatki piersiowej wykonuje się po lewej (7 p/m) lub prawej stronie (6 p/m) przy użyciu igły połączonej ze strzykawką, poniżej linii stłumienia, przed przednią krawędzią żebra. Zabieg wykonywać należy w znieczuleniu miejscowym, w warunkach aseptycznych, gdy zwierzę stoi;
płyn należy usuwać powoli by nie doszło do gwałtownego spadku ciśnienia, wstrząsu i zejścia śmiertelnego. Po zabiegu sposób oddychania ulega dużej poprawie;
po usunięciu płynu należy kontynuować diagnostykę w celu ustalenia przyczyn prowadzących do gromadzenia się płynu;
dalsze postępowanie zależy od choroby podstawowej.