istota choroby. Jest to wysoce niebezpieczny zespół objawowy polegający na przesiękami! płynu osoczowego z przestrzeni naczyniowych do tkanki śródmiąższowej płuc i światła pęcherzyków. Stan ten, manifestujący się wyraźnymi objawami klinicznymi ze strony płuc pojawia się w przebiegu różnych chorób, ale najczęściej wymieniane są przyczyny pochodzenia sercowego.
Przyczyny i rozwój. Do obrzęku płuc dochodzi na tle różnych przyczyn w efekcie działania zróżnicowanych mechanizmów. Według częstości występowania stwierdza się:
1. przyczyny kardiogenne - wzrost ciśnienia hydrostatycznego m.in. w naczyniach płucnych (na skutek osłabienia mięśnia sercowego i jego skurczu) powoduje przesiękanie płynu osoczowego,
2. obstrukcja górnych dróg oddechowych - obniża hydrostatyczne ciśnienie śródmiąższowe,
3. hypoproteinemia (choroby wątroby, jelit, nerek) - obniża ciśnienie onkotyczne w naczyniach,
4. zapalenia płuc, toksyny, alergia, urazy - zwiększają przepuszczalność naczyń,
5. nowotwory płuc pierwotne i wtórne - upośledzają drenaż limfatyczny,
6. obrzęk mózgu, zator płucny, anestezja - wywołują obrzęk w/g mało znanych mechanizmów.
W rozwoju obrzęku płuc można wyróżnić 4 fazy. W pierwszej płyn przesączynowy zaczyna gromadzić się poza naczyniami, w warstwie interstitium, dookoła toskrzełików i małych naczyń. W tymi . czasie wymiana gazowa w pęcherzykach^ nie jest upośledzona. W drugiej fazie postępuje nacieczenie interstitium kierując się w stronę cieńszej tkanki łącznej międzypłacikowej. Rozpoczyna się upośledzenie wymiany pęcherzykowej. W fazie trzeciej płyn przesączynowy przechodzi do światła pęcherzyków i notuje się poważne obniżenie wymiany gazowej, a zatem i zdolności oddechowej. I w fazie czwartej płyn wypełnia całkowicie światło pęcherzyków. Występuje wtedy ciężkie niedotlenienie, a niewydolność oddechowa jest maksymalna.
Objawy kliniczne. Pojawiają się nagle lub rozwijają się w ciągu tygodni, miesięcy.
Postać nagła, ostra:
- postępująca apatia do niemożności utrzymania postawy stojącej, postawa leżąca ulgowa,
- narastające zasinienie błon śluzowych, wzrost liczby tętna i oddechów, duszność wydechowa,
- obszary stłumień w dolnych partiach płuc, obecność trzeszczeń a potem rzężeń; wypływ pienisty.
Postać przewlekła, z reguły w efekcie niewydolności serca:
- postępująca nietolerancja na wysiłek fizyczny, przyjmowanie postaw ułatwiających oddychanie,
- postępujące zasinienie błon śluzowych, wzrost liczby oddechów,
- w 1 fazie obrzęku - połipnoe powysiłkowe, zaostrzenie prawidłowych szmerów oddechowych,
- w 2*fazie - ppłipnoe spoczynkowe, zaostrzenie szmerów, pojawiają się trzeszczenia,
- w 3 fazie - połipnoe ewoluuje w kierunku tachypnoe i duszności wydechowej, objawem stałym jest niedotlenienie i sinica. Pojawia się kaszel i rzężenia wilgotne: drobno-, średnio-, grubobańkowe,
- w 4 fazie - objawy niedotlenienia, kaszel krótki, dchy, stała obecność trzeszczeń i rzężeń,f
Rozpoznanie. Musi być szybkie w sytuacjach ostrych.
- wywiad: aktualne i przebyte choroby, wyniki wcześniejszych badań,
- badanie kliniczne - objawy są wyraźne i specyficzne, b. ważny stan układu krążenia, *
- gdy czas pozwala - RTG serca i płuc.
* +
Leczenie. Leczenie szybkię: lub
- tlen, środki uspokajające, diuretyki
- kortykoidy, leki rozszerzające oskrzela,
- leczenie schorzenia podstawowego.
Leczenie długoterminowe:
- higiena życia: spokój, niewielki ruch, dieta,
- farmakologia: diuretyki, leki rozszerzające naczynia, glikozydy nasercowe.