83073 temat V (9)

92

Bacillus anthracls jest również gatunkiem chorobotwórczym. Jest to laseczka wąglika, chorobotwórcza przede wszystkim dla bydła, owiec i świń. Zakażenia węglikiem u ludzi są na ogól rzadkie.

RODZAJ CLOSTRIDIUM

Clostridlum butyricum są to laseczki na ogół pojedyncze, beztlenowe, izolowane z gleby, serów, a bytujące głównie w glebie i przewodzie pokarmowym zwierząt. Występują także w wiciu produktach żywnościowych (np. konserwach, mleku, przetworach mleczarskich). Wytwarzają onejHzetrwalnikj, ułożone w komórce centralnie - powodując rozdęcie komórki (forma klostridialna), albo terminalnie - powodując rozdęcia końca komórki (forma plektridialna). Kolonie na agarze z bulionem są drobne, żółtobialc. Na bulionie płynnym dają jednolite zmętnienie. Żelatyny nie hydrolizują. Są ruchliwe. Optymalna temperatura wzrostu wynosi 30-37°C. Nie redukują azotanów do azotynów. Niewyty/ar/ąją katalazy. Redukują lakmuŁ W mleku wytwarzają kwas i koagulują. Kwas i gazy wytwarzają z gluko-■ży,’ iaktozy, sacharozy i skrobi. Pektyn i glicerolu nie fermentują. Są to laseczki należące do grupy bakterii fermentacji maslowej. Bakterie te na skutek tego, że fermentują cukry z wytworzeniem CO2 i H2, powodują tzw. późne wzdęcia serów dojrzewających, psucie się konserw warzywnych i owocowych oraz pasz kiszonych.

Clostridium perfringes, laseczka zgorzeli gazowej, jest przyczyną częstego psucia się konserw mięsnych i warzywnych. Może powodować także wzdęcia serów w czasie dojrzewania. Wywołuje zakażenia przyranne, zwane zgorzelą gazową albo obrzękiem złośliwym. Może też być przyczyną zatruć pokarmowych.

Clostridium sporogenes jest odpowiedzialny za psucie się konserw mięsnych, rybnych i warzywnych. Wywołuje także gnicie serów.

Spotyka się również szczepy chorobotwórcze. Do tej grupy należą: Clostri-dium letani - laseczka tężca oraz Clostridium botulinum - laseczka jadu kiełbasianego. Ten ostatni gatunek wytwarza jeden z najsilniej działających jadów (toksyn) -jod kiełbasiany.

c. G(+); ziarniaki tlenowe i względnie beztlenowe

RODZAJ MICROCOCCUS

Micrococcus luteus są to mikrokoki występujące pojedynczo lub jako czwórniaki. Są tlenowcami. Liczne gatunki są ciepłoopome, gdyż wytrzymują przez 30 minut ogrzewanie w temperaturze 63°C. Mogą występować w mleku pasteryzowanym. Są również mikrokoki nieopome na podwyższoną temperaturę i giną podczas pasteryzacji, np. Micrococcus luteus. Mikrokoki są niepożądane w przemyśle mleczarskim. Zalicza się je do grupy bakterii fermentacji pscudorolekowej. W wielu przypadkach są przyczyną ciągliwości mleka. W mleku zagęszczonym wywołują gęstnienie i serowacenie. Mogą też, na skutek rozkładu białek, powodować goryczkę serów. Mikrokoki powodują także psucie się kiszonek warzywnych.

	| 93
Tylko ni rzewaniu serc	tliczne gatunki, jak np. Micrococcus caseolyticus biorą udział v iw (ser tylżycki).	trdoj-

RODZAJ STAPHYLOCOCCUS

Staphylococcus aurtus (o na ogól pojedyncze ziarniaki^ Na specjalnych podłożach tworzą charakterystyczne skupienia w kszialćlegron. Kolonie na agarze z bulionem są okrągłe, gładkie, żółte do białych. Na płynnym bulionie rosną w postaci zmętnienia i tworzą żółty osad. Żelatynę hydrolizują. Mleko koagulują i kwaszą. Skrobi nie hydrolizują. Redukują azotanyUo azotynów. Są tlenowcami lub względnymi beztlenowcami. Optymalna temperatura rozwoju wynosi 37°C. Wytwarzają kwas z glukozy, laktozy, sacharozy i glicerolu. Nie wytwarzają kwasu z rafmozy. Wytwarzają optycznie nieczynny lub lewoskrętny kwas mlekowy. Pewne szczepy tego gatunku wytwarzają cieploopome toksyny. Toksyna gronkowca złocistego wywołuje zatrucia pokarmowe, a źródłem zakażenia produktów spożywczych są nosiciele, osoby ze zmianami ropnymi na skórze i z ostrymi nieżytami górnych dróg oddechowych. Poza tym Staphylococcus aureus wywołuje czyraki, nieżyt błon śluzowych i ucha środkowego, zapalenie płuc i opon mózgowo-rdzeniowych oraz jest przyczyną stanów zapalnych wymienia krów.

RODZAJ STREPTOCOCCUS. Bakterie należące do tego rodzaju są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie. Występują w produktach mleczarskich, w kiszonkach, na materiałach zbożowych, w sokach owocowych, winie i piwie, w jamie ustnej i w przewodzie pokarmowym zwierząt i ludzi. Wiele gatunków wykorzystywanych jest w przemyśle mleczarskim jako szczepionki do ukwaszania mleka lub jego przetworów. Nie wszystkie odgrywają rolę dodatnią, a niektóre z nich są szkodliwe dla przetwórstwa, jeszcze inne są nawet chorobotwórcze.

Przedstawicielami tego rodzaju są:

1)    paciorkowce ropotwórczc (S. pyogenes, S. agalactis),

2)    paciorkowce zieleniejące (S salivarius, S. mitis),

3)    paciorkowce kałowe - enterokoki - obecnie zaliczane do rodzaju Enlero-coccus (E.faecaUs),

4)    paciorkowce mleczne - obecnie zaliczane do rodzaju Lactococcus (L. lac-tis, L cremoris i inne).

Cechą charakterystyczną tego rodzaju jest występowanie w postaci ziarniaków ułożonych w łańcuszki różnej długości. Są gramdodatnie. Nie przetrwalnikują. Należą do względnych tlenowców lub beztlenowców. Na zwykłych podłożach rosną wolno. Na agarze z bulionem rosną w postaci drobnych, okrągłych kolonii. Na bulionie płynnym dają osad na dnie probówki. Wiele gatunków rośnie w temperaturze około 40°C. Podstawą do klasyfikacji paciorkowców jest obecność wielocu-krów o swoistej budowie grupowej i o właściwościach antygenów. Dają precypita-cję z surowcami zwierząt uodpornionych całymi komórkami homologicznego szczepu.