19844

a)    giełdy uniwersalne - wyróżnia je obrót wieloma różnorodnymi przedmiotami tego samego typu na przykład giełdy papierów wartościowych lub giełdy towarowe o uniwersalnym profilu działalności np. Chicago Board Trade.

b)    giełdy wyspecjalizowane - koncentrują się na handlu określonym przedmiotem lub towarami pewnej specyficznej grupy np. giełdy cukrowe, zbożowe.

Klasyfikacja według przedmiotu obrotu:

a)    giełdy towarowe - handlują one towarami masowymi, jakościowo jednorodnymi, dla których można ustalić cechy typowe, a więc je wystandaryzować, nadając im walor wymienności/zamienności, na przykład cukrem (TokyoSugar Exchange), bawełną (New York Cotton Exchange), diamentami (NYDEX - NY Diamond Exchange).

b)    giełdy pieniężne - przedmiotem obrotu są tutaj nie tylko najczęściej wymieniane papiery wartościowe, ale także co równie ważne kruszce szlachetne, monety, dewizy.

c)    giełdy usług - zajmują się handlem pewną grupą usług, na przykład giełdy frachtowe (transakcje kupna, sprzedaży przewozu ładunku i wszystkiego, co się z takim przewozem wiąże) lub giełdy ubezpieczeniowe (np. Rotterdam i Amsterdam).

d)    mieszane - łączoną one obrót różnego rodzaju przedmiotami, usługami. Zaliczamy do nich przykładowo giełdy towarowo-pieniężne, towarowo-frachtowe.

Cechy charakterystyczne towarów giełdowych:

A.    Jednorodny (wymienny) - co oznacza, że jedną partię towaru można, bez żadnej zwykle szkody dla nabywcy, zastąpić inną o tej samej ilości i jakości.

B.    Nadający się do standaryzacji - a więc do skonstruowania standardu kwalifikacyjnego, na podstawie którego zawiera się transakcje nie widząc towaru, który w chwili zawierania kontraktu często jeszcze nie istnieje.

C.    Trwały - nie może się łatwo psuć.

D.    Jego podaż i popyt muszą być „masowe".

E.    Podaż towarowa musi „w naturalny sposób napływać na rynek" - trzeba to zapewne rozumieć, jak pisze J. Zieleniewski, jako przewagę podaży nad popytem w długich okresach.

F.    Wielkość popytu i podaży musi być niepewna - trudna do ścisłego przewidzenia.

W literaturze wymienia się też te rodzaje towarów, które nie nadają się do handlu giełdowego, przy czym trzeba nadmienić, że przez handel giełdowy rozumie się w tym przypadku przede wszystkim operacje terminowe, a mianowicie: o Towary łatwo psujące się, np. świeże warzywa i owoce.

o Wyroby gotowe, których podaż może być kontrolowana i na które zmienia się moda. o Towary, których podaż kontrolują monopole wytwarzające (np. siarka).

W obrotach giełdowych zdecydowanie przeważają transakcje na tzw. rynku terminowym (transakcje futures). W związku z tym towary, które na poszczególnych giełdach są dopuszczone do obrotu terminowego, można uznać za towary będące przedmiotem najbardziej ożywionego handlu giełdowego. Należą do nich obecnie:

0 0 Zboża: pszenica, kukurydza, jęczmień, owies, żyto, ryż.

00 Inne towary roślinne: cukier, kawa, kakao, soja (ziarno, śruta i olej), nasiona i oleje lniane oraz rzepakowe, bawełna, kauczuk, ziemniaki, sok pomarańczowy, drewno (tarcica), sklejka.

0 0 Towary pochodzenia zwierzęcego: bydło żywe i prosięta, bydło tuczeptusze wołowe i wieprzowe, brojlery, jaja, wełna.

0 0 Metale: miedź, złoto, aluminium, cyna, cynk, ołów, nikiel, srebro, platyna, pallad.

0 0 Surowce i produkty chemiczne: ropa naftowa, benzyna, olej napędowy i opałowy, propan płynny.