20622

• normalizacja - wszystkie działania w ramach deinstytucjonalizacji i integracji mające przyczynić się do zabezpieczenia osobom upośledzonym umysłowo takich samych szans rozwojowych, jakie posiadają ludzie zdrowi

7. 2. Trzy nurty współczesnych badań nad niepełnosprawnością umysłową

I.    Podejście psychobiologiczne

•    założenia:

o każdy gatunek biologiczny rozwija się zgodnie z ogólnogatunkowym wzorcem o wzorzec ten przekazywany jest na drodze dziedziczenia genetycznego, a mózg jest głównym „wykonawcą" biologicznie zadanego programu rozwojowego

•    pytanie: czy zaburzenia biologicznego funkcjonowania organizmu osoby niepełnosprawnej umysłowo są na tyle istotne, że utrudniają realizacje tego wzorca, jeśli tak, to w jaki sposób dochodzi do powstania powyższej blokady rozwojowej?

•    podstawowe znaczenie uszkodzenia mózgu w patologicznym przekazie materiału genetycznego (m.in. mniejsza masa mózgu, słabe ukształtowanie fałd kory mózgowej, niedostateczne wydzielanie neurotransmiterów, nieprawidłowy zapis EEG)

•    aktualne stanowisko: w całym mózgu musi pojawić się wiele uszkodzeń struktur, które „paraliżują" normalną prace tego organu

•    uszkodzenie wzorca rozwojowego i szlaków metabolicznych powoduje obniżony poziom inteligencji (np. fenyloketonuria)

•    proces wywołania niepełnosprawności umysłowej:

przekaz wzorca rozwojowego przez dziedziczenie —► określone odtworzenie wzorca w postaci struktury mózgu —► realizacja wzorca w postaci uzyskania określonego poziomu inteligencji przez:

o przekazanie nienarodzonemu dziecku niepełnowartościowych genów o uszkodzenie procesu przekazu genetycznego o uszkodzenie struktur mózgowych

•    czterostopniowa klasyfikacja niepełnosprawności umysłowej (WHO 1992)

o lekka niepełnosprawność (50-69 pkt ilorazu inteligencji) o umiarkowana niepełnosprawność (35-49 pkt ilorazu inteligencji) o znaczna niepełnosprawność (20-34 pkt ilorazu inteligencji) o głęboka niepełnosprawność (poniżej 20 pkt ilorazu inteligencji)

•    1994r. Komitet Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego wprowadza rozmyta, Spunktowa granice między kolejnymi stopniami niepełnosprawności

•    krytyka skali:

o nieuwzględnienie uszkodzonego wzorca rozwojowego od wzorca nieuszkodzonego rozwijającego się powoli o nierozróżnianie różnic w tempie rozwoju

o uproszczenie poglądu na dalszy rozwój (brak określenia wykorzystania środowiska zewnętrznego)

II.    Podejście psychorozwojowe

•    założenia:

o biologiczny wzorzec rozwoju człowieka może urzeczywistnić się tylko przez oddziaływania środowiska społecznego o uszkodzenie tego wzorca skutkuje trudnościami w gromadzeniu i

wykorzystywaniu doświadczeń społecznych, które zniekształcają i opóźniają przebieg dalszego rozwoju psychicznego

2