• działalność obu lig przyczyniła się do rozwoju prawa wojny morskiej i prawa neutralności
- II poi. XVIII r - Prusy, Rosja i Austria - dokonują rozbiorów Polski
- XVIII w. - epoka oświecenia - wysuwane postulaty dot. złagodzenia sposobu prowadzenia wojen:
• J.J. Rosseau i Portalis
• ich doktryna - państwo prowadzi wojnę przeciwko państwu, więc prawa obywateli powinny być respektowane. W czasie wojny jednostki są wrogami niejako ludzie czy obywatele, ale jako żołnierze
2. Nauka prawa międzynarodowego - Hugo Grocjusz
• O prawie woin\ i pokoju (De iure bel li et pacis) - 1625
• O prawie hiyu (Die iure praedae)
• Wolność morza (Marę Liberum) - 1609
- odróżniał prawo boskie od prawa naturalnego, które wolne jest od elementów religijnych i które istniałoby nawet gdyby uznać, że nie ma Boga
- zdaniem Grocjusza - obok prawa naturalnego istnieje prawo pozytywne, które dzieli się na cywilne i prawo narodów
- przyjmował istnienie stanu przedpaństwowego, z którego ludzie przeszli, w drodze umowy społecznej - do stanu społecznego - umowę tą należy przestrzegać
- istnienie niewolnictwa i panowanie jednego narodu nad innym - uznał za zgodne z prawem naturalnym
Szkoła prawa naturalnego - źródła prawa naturalnego wywodzili z natury człowieka na zasadach rozumowania filozoficznego, me przykładając wagi do umów i zwyczajów
• Samuel Pufendorf -
• Elementu iurisprudentiae universalis (1660);
• De iure naturae et gentium (1672)
• Jan Chrystian Wolff
• Emeryk de Vattel
• Prawo narodów, czyli zasad)’ prawa naturalnego (1758)
Pozytywiści - uważali przepis prawny za przejaw woli państwa, a w konsekwencji umowę międzynarodową i zwyczaj - za źródła prawa międzynarodowego