21076

2.    Osoba powstrzymująca się od dawania łapówek ponosi duże koszty osobiste

3.    Osoba powstrzymująca się od dawania łapówek może zostać posądzona o nieracjonalność.

Można do tego wniosku dojść tylko wówczas, gdy racjonalność rozumiemy bardzo wąsko - jako kalkulację zysków i strat. Wówczas nie danie łapówki jest nieracjonalne.

4.    Sytuacja korupcyjna ma charakter pułapki społecznej.

W środowisku skorumpowanym (w którym ustaliły się pewne zwyczaje korupcyjne), osobiste kosztu przeciwstawienia się tej praktyce są na tyle duże, że kolejne osoby będą się raczej przyłączać do działań korupcyjnych, jeszcze bardziej podnosząc koszty wycofania się z tej praktyki.

Bez ludzkiego działania nie byłoby "muru" korupcji. Jednak jedna osoba nie stworzyła całego systemu korupcyjnego, nie da się więc wskazać osoby odpowiedzialnej za daną sytuację. Korupcja jest spowodowana systemem tworzonym przez ludzi.

Często ludzie widzą tylko jedno wyjście z sytuacji - korupcję. Widzimy mur, który wydaje nam się nie do pokonania, jednak nie widzimy, że można go przeskoczyć, obejść, etc. (Metafora taka)

Sytuacja II

Nowojorski młody policjant odkrywa, że wszyscy biorą łapówki. Nie chciał w tym uczestniczyć, zgłaszał przełożonym łapówkarstwo kolegów. Zaproponowano mu nawet, że będą brali za niego łapówki, odkładali w bezpieczne miejsce i jak w końcu zmądrzeje, to mu dadzą to, co się uzbierało.

Gdy opowiedział o wszystkim mediom, odwrócili się od niego wszyscy policjanci. W czasie jednej z akcji został postrzelony, jednak nikt nie udzielił mu pomocy, gdyby nie pomoc przechodnia, umarłby. Dopiero po nagłośnieniu tego zaczęto walczyć z korupcją w nowojorskiej policji.

Sytuacja ta obrazuje niesamowity wysiłek potrzebny do wyłamania się z kręgu łapówkarskiego.

Możliwe kombinacje:

Lp.	Korumpujący	Korumpowany	Osoby trzecie
1.	zyskuje	zyskuje	zyskuje
2.	zyskuje	zyskuje	traci
3.	zyskuje	traci	zyskuje
4.	zyskuje	traci	traci
5.	traci	zyskuje	zyskuje
6.	traci	traci	zyskuje
7.	traci	zyskuje	traci
8.	traci	traci	traci

Przykład do pierwszej kombinacji (wszyscy zyskują):

Uelastycznienie systemu, np. biurokracji.

Łapówka jest wówczas "smarem” pozwalającym przedsiębiorcy załatwiać ważne rzeczy w rozsądnym czasie. "Jak nie posmarujesz, to nie pojedziesz".

Niestety jest to tylko stan chwilowy. W dłuższym okresie łapówki korumpują urzędników, którzy będą coraz bardziej utrudniać załatwienie czegoś bez łapówki, co wpłynie na zwiększenie wysokości łapówki (im trudniej coś załatwić, tym większa należy się łapówka).