21880

Templariusze też byli lichwiarzami (zaufanie papieża, ukrywanie lichwy); we Francji i Anglii pełnili funkcje dzisiejszych ministrów finansów; Król FRA Filip Piękny zlikwidował zakon, skonfiskował jego majątek.

Reyygluęja tęęhp.s xym

1)    przełom techn. w prod. przem. (przejście od pracy ręcznej do maszyn)

2)    przełom ekonomiczny w org. produkcji (kalkulacja ekon.)

3)    zmiany w strukt. społ. (społ. wiejskie => społ. przemysłowe), nowe klasy społ. (kapitaliści i proletariat)

W pł. XVIII Anglia była zaawansowana ekon. ale przemysł miała na tym samym poziomie co reszta Eur. Dominowała praca ręczna, a w zakresie organizacji - nakład (forma dominująca) i manufaktura.

Przyczyny i czynniki umożliwiające rew. techn.

a)    tradycje rzemiosła, manufaktury liczące kilka wieków (duża liczba rzemieślników, którzy mieli skłonności do innowacji)

b)    znaczne kapitały nagromadzone w wyniku pierwotnej akumulacji kapitału

c)    postęp rewolucji agrarnej (dużo zbędnych na wsi ludzi szło do miast => SR)

d)    rynek zbytu na tow. przemysłowe (dużo ludzi, wysoka konsumpcja)

e)    rozwój nauki i techniki, ochrona wynalazczości (biura patentowe)

f)    zasoby surowców (węgiel kamienny, ruda żelaza) oraz z kolonii (bawełna)

g)    stabilny ustrój polit., system bankowy i ubezp.

h)    sieć dróg lądowych i kanałów, flota handlowa

Zasadnicze kierunki przemian:

1)    mechanizacja przemysłu włókienniczego (czółenko latające Johna Kaya 1733 => brak przędzy, bo szybciej tkano=> przędzarka mech. James Hargreaves 1764=> teraz tkano za wolno => mech. warsztat tkacki Edmunda Cartwrighta 1787)

2)    zwiększenie produkcji żelaza i zmiany w jego obróbce (wielkie piece XV-XVIII=> węgiel kamienny zamiast drzewnego => 1735 Abraham Darby koks => walce mech. Henry Cort 1784 => 1798 Henry Maudslay obrabiarki)

3)    nowe źródła energii (Thomas Newcomen 1712 maszyna ogniowa - pompa w kopalniach => James Watt ulepszył w 1769, napęd obrotowy 1781 => kopalnie, włókiennictwo, metalurgia)

4)    transport (szyny były od dawna, maszyna parowa => lokomotywa 1814 George Stephenson)

Skutki:

Anglia stała się fabryką świata (tanie surowce, drogie produkty). Ludn. Anglii wzrosła w 1750-1871 z 6 do 22,7M przy dużej emigracji. Powstawały nowe miasta przemysłowe (L’pool, ManU,AV) z ludnością robotniczą i kapitalistami. Przemysł przyjmował dużo ludzi, ale bankrutowali rzemieślnicy (luddyzm - niszczenie maszyn).

Manufaktury na ziemiach PL do końca XVHI

Manufaktura - wczesnokapit. przedsięb. przemysłowe, w którym stosowano podział pracy przy prod. ręcznej

Początki kształtowania się ukł. kapitał, związane są gł. z tworzeniem m-f. W PL w XVIII w większości należały one do wlk. wł. ziemskiej. Również na G. Śl. kapitał ziemiański odegrał gł. rolę w tworzeniu przemysłu. Na Zach. najczęściej przedsiębiorcami byli kupcy i bankierzy.

Na ziemiach PL gł. źródłem zasilaj, system m-f było rolnictwo. Środki finansowe przeznaczane na inwestycje były niewielkie.

W 2.pł. XVIII nasilił się proces oczynszowania, który objął gł. wielką wł. kość., niektóre królewszczyzny i dobra magnackie. Od 1765r. Andrzej Zamoyski podjął akcję oczynszowania w dobrach bieżuńskich. W latach 1769-1791 Paweł Brzostowski zamieniał pańszcz. na czynsz w majątku Merecz (woj. wileńskie). W 2.pł. XVIIIw. w całym kraju oczynszowano blisko 20% chłopów - w królewszcz. woj. krakowsk. -22%, w Wlkp. -30%. Największy postęp w