maistre o papiezu006301

nie pokładanoby tyleż, albo i więcćj zaufania w tej władzy, jak we wszystkich innych, które nigdy nie obchodziły się bez praw w rządach swoich.

Ale powie kto może, “przecież trafić się mnie, iżby Papież nadużył swej władzy? Otóż to jest ów zwykły a nędzny zarzut, który wprowadza tylko zawikłanie w kwestyi, a krzywi sumienia. *

Cóżby zrobiono j gdyby świecka władza nadużyła swej władzy ? Jest to toż samo pytanie! fwo rżymy sobie w wyobraźni potwory; aby mieć z kim walczyć. 'Kiedy władza rozkazuje, trzy tylko zostają drogi: posłuszeństwa,'przedstawienia i rokoszu, który w porządku duchownym herezyą, a w porządku świeckim nazywa się rewolu-cyq. Świeże przykłady dostatecznie nas nauczyły, że największe złe wypływające z posłuszeństwa, nie może się równać w tysiącznej części ze złem, jakie jest owocem rokoszu, a tein bardziej rokoszu przeciwko rządom papieża. Jakże można przypuścić, ażeby ludzie mądrzy, roztropni, ostrożni, doświadczeni a roztropni z natury i nawyknienia, nadużyli władzy duchownej o tyle, iżby się stali przyczyną . nieuleczonego złego? Trafne i umiarkowane przedstawienia wstrzymałyby zawsze Papieży, w przypadku nawet, gdyby się nieszczęściem omylić mogli. Słyszymy zacnego protestanta, wyznającego szczerze, że odwołanie się spawiedliwe do Papieży, któreby oni odrzucili z pogarda, byłoby nieznanym dotąd w dziejach wypadkiem. Bossuet głosząc też samą prawdę przy uroczystej sposobności, wyznaje: że było zawsze coś ojcowskiego w stolicy apostolskiej 1).

Nieco przedtem powiedział: Jak zawsze było zwyczajem kościoła Francnzkiego odwoływać się do kanonów, tak zawsze było zwyczajem stołi<y apostolskiej, chętnie przyjmować odwołania się lego rodzaju. * W

Ale jeżeli było zwsze coś ojcowskiego w rządach stolicy apostolskiej, jeżeli było zawsze jej zwyczajem wysłuchać chętnie zdania koś^eiolów szczegółowych, gdy powoływały się na kanony, cóż znaczą te obawy, la trwoga, te ograniczenia, to mówię, nużące bez koń ca odwoływanie, się do kanonów ? ¹ ! " .1 .

■ ■ ----— ⁱ.

I. Gihhon zgadza się na to z podobnąż dobrą wiarą, że „jeżeli

obliczymy z krwią zimną korzyści 1 wady rządu duchownego, można go pochwalić w obecnym jego stanie jako zarząd łagodny, przyzwoity i spokojny który nie ma potrzeby obawiać się niebezpieczeństw mniejszości, albo gwałtownych uniesień, którego nie podkopuje zbytek i który wolnym jest od nieszczęść jakie wojna za sobą przynosi. (J)e la Decad. tom XIII rozdz. LXX str. 210). , .

Te dwa teksty mogą zastąpić wszystkie inne. i żaden człowiek dobrćj wiary zaprzeczyć im nie zdoła,

.11 -u

.M_n

1) Serm. sur f unitę 11 poiut.