DSC01353 (4)

a nie chcemy, i podobnie we wszystkich innych wypadkach logo rodzaju. Ale chyba nawet obłąkany nie odważy się powiedzieć, że chcemy bez udziału woli. Toteż chociaż! Bóg przewiduje, jaka będzie nasza wola w każdej przy-; szlej okoliczności, nie wynika z tego jednak, że w jakim- 1 kolwiek wypadku chcemy bez udziału woli. Bo i to, co powiedziałeś na temat szczęścia, że nie stajesz się szczęśliwy o własnych siłach, powiedziałeś w taki sposób, jak- , bym Ja temu zaprzeczał. Ja tymczasem twierdzę, że kiedy ' ■ staniesz się szczęśliwy, dokona się to zgodnie z twoją wolą, a nie wbrew niej. Wprawdzie więc Bóg przewiduje twoje przyszłe szczęście i nie może stać się inaczej, niż przewidział (w przeciwnym razie nie istnieje w ogóle wiedza dotycząca przyszłości'); z tego powodu jednak nie musimy myśleć, że będziesz szczęśliwy wbrew woli. Takie przypuszczenie jest zdecydowanie niedorzeczne i dalekie od prawdy. To, że stajesz się szczęśliwy zgodnie z Bożym przewidywaniem, nie podkreśla tego, że chciałeś być szczęśliwy. Przecież Bóg i dziś wie na pewno o twym przyszłym szczęściu. Tak samo, jeżeli powstanie w tobie zła wolu, nie przestanie być wolą z tego powodu, że Bóg przewidział jej powstanie.

8. Zastanów się, o jakim zaślepieniu świadczą następujące słowa: „Jeżeli Bóg znał z góry moją przyszłą wolę. z konieczności chcę tego, co On przewidział, ponieważ nic nie może stać się inaczej, niż przewidział. Jeżeli zaś jest to konieczne, to trzeba przyznać, że nie chcę, ale muszę tak chcieć." Co za osobliwa głupota! Jakże to być może, że dzieje się tylko to, co Bóg przewidział, jeżeli nie będzie woli, którą On przewidział? Pomijam tamto, niedawno przytoczone, a podobnie niedorzeczne, zdanie tego samego człowieka, który podstawia konieczność, a usiłuje obalić Wolę. .Mówi on: „Muszę tak chcieć." Jeżeli bowiem musi chcieć, jakże będzie chciał, gdy nie będzie woli? Może jednak nie powie w ten sposób, lecz będzie twierdził, że sama wola nie jest w jego mocy, ponieważ musi chcieć. Odpowiem mu tak, jak ty odpowiedziałeś, kiedy pytałem cię, czy będziesz szczęśliwy wbrew woli. Powiedziałeś

¹ Jest logiczno-poznawezą kon Iccznością, by Boża wiedza znała na pewno wynik naszych czynów. Tu Jednak wiedza nie wpływa na rzeczy-wlstość tego wyniku. Bóg bowiem przez swa wiedze nie pozbawia naszych cynów cechy dobrowolności (por. J. Mausbach. dz. cyt. 60).    1/8