DSCN6169 (Kopiowanie)

Erytrocyty (krwinki czerwone) człowieka, podobnie jak wszystkich innych ssaków, pozbawień, sąjądcr i mają kształt dwuwklęsłych dysków. Kształt taki w znacznym stopniu zwiększa stosunek pola powierzchni do objętości i maksymalizuje wymianę tlenu. Mogą się jednak pojawiać w krążeniu krwinki

0    różnych kształtach i stan taki znany jest jako poikilocytoza. Krwinki okrągłe (tzw. sferocyty). występujące np. w sferocytozie dziedzicznej, są nadmiernie podanie na uszkodzenia i na zmiany ciśnienia osmotyczncgo, co może prowadzić do ich hcmołizy (rozpadu z uwolnieniem hemoglobiny do osocza). Nieprawidłowe krwinki czerwone mogą mieć też kształt owalny (owalocyty), gruszkowaty bądź inny.

We krwi u człowieka erytrocytów jest najwięcej (4-5 mln/mm¹ u kobiet i 4*5Ą5 mjn/mirf u mężczyzn; u dzieci nieco więcej) i nadają one czerwoną barwę tej tkance. Niedobór krwinek czerwonych (lub niedobór hemoglobiny w krwinkach) określany jest mianem niedokrwistości (anemii). Niedokrwistość powoduje u chorego osłabienie, bladość i często trudności oddychania. Na liczbę erytrocytów we krwi wpływa wiele czynników, zaś najważniejszym z nich jest hormon erytropoetyna (u dorosłych wydzielana przez nerki, zaś w życiu płodowym przez wątrobę). Erytropoetyna reguluje wytwarzanie krwinek czerwonych, dostosowując je do zapotrzebowania na tlen. W warunkach prawidłowych erytrocyt ludzki (tzw. normocyt) ma średnicę od 6 do 9 mikrometrów (przeważnie 7,5 pm). Nieprawidłowości w wielkości krwinek czerwonych noszą nazwę anizocytozy. Erytrocyty mniejsze od 6 pm średnicy nkmślamy mianem mikmcytów. o średnicy od 9 do 12 um mianem makrocytów, natomiast powyżej 12 pm to sameyalocyty. Grubość normocyta na obwodzie wynosi ok. 2,5 pm, zaś w centrum jest niniejsza (ok. 1,8 pm). Powstawanie erytrocytów w szpiku ilustruje w skrócie rycina 4-28. Prekursorami dla erytrocytów (a właściwie dla wszystkich krwinek powstających w szpiku) sapluripotencialne komórki macierzyste Z nich powstają tzw. unipotencjalnc komórki macierzyste erytrocytów (mogące różnicować się tylko w późniejsze erytrocyty). Poprzez kolejne podziały powstają: proerytroblast, erytroblast zasadochłonny, ery trohlast polichromatofilny (wielobarwny), erytroblast ortochromatyczny (kwasochłonny)

1    retikulocyt (w którym sąjeszcze pozostałości siateczki śródplazmatycznej szorstkiej). Retikulocyty mogą w warunkach prawidłowych występować we krwi w ilości 0,5% -1,5% wszystkich erytrocytów. Ich ilość wzrasta po dużych krwawieniach (w wyniku zapotrzebowania na krwinki czerwone uwalniane są do krwi wcześniejsze formy rozwojowe). Erytrocyty powstają w szpiku w małych wyspach erytroblastycznych, w których występują makrofagi o specyficznych właściwościach. Wypustki makrofagów obejmują dzielące się komórki erytroidalne. W wyniku podziałów komórki te zmniejszają się, wytwarzają hemoglobinę (co powoduje zmianę barwliwości cytoplazmy od silnie zasadochlonnej do kwasochlonnej), tracą stopniowo organelle oraz następuje kondensacja jądra i usuniecie go poza komórkę (na etapie crytroblastu kwasochlonnego). Po osiągnięciu dojrzałości erytrocyty przechodzą poprzez cytoplazmę komórki śródbłonka do krążenia (jest (o przenikanie przez tzw. barierę szpik-krew), Powstawanie erytrocytów regulowane jest m. in. przez układ nerwowy i hormonalny.

W warunkach prawidłowych krwinka czerwona żyje w krwiobiegu człowieka około 120 dni. W wyniku zmniejszenia sprawności pomp jonowych, erytrocyty stają się coraz mniej sprężyste i w końcu nie są w stanie przecisnąć się układ mikrokrążenia w śledzionie, wątrobie lub w szpiku i są niszczone w drodze fagocytozy.

Krwinki białe (leukocyty) możemy podzielić na posiadające ziarenka w cytoplazmie (granulocyty) i na nie posiadające takich ziarenek (agranulocyty). W rzeczywistości dziś - w epoce mikroskopów elektronowych - wiemy, że ziarenka występują w cytoplazmie wszystkich krwinek, ale ten stary podział - ze względów praktycznych - nadal jest stosowany. Prawidłowo w organizmie ludzkim powinniśmy stwierdzić obecność5-10 tysięcy leukocytów w I mm³ (czyli 5,0-10,0 x 10* tych krwinek w litrze krwi); u noworodków ich liczba dochodzi do 18000 w I mm³. Niedobór leukocytów to leukopenia. natomiast nadmiar często określa się mianem podwyższonej leukocvtozv Granulocyty dzielimy w zależności od występujących w nich ziarenek na: obojętnochlotmc. k wasochłonnc i zasadochłonne. Wszystkie granulocyty wykazują - choć w różnym stopniu wyrażone • zdolności dodiapedezy (przenikania przez ściany naczyń), chcmotaksji (poruszania się w kienutku źródła niektórych substancji chemicznych) i fagocytozy.

K

Ń

«

o

n

«

0 V

a

ń

F

v

(

1

i

\

1

I

ł

i

I

I

I

I

\

i

1

I

1