7). Współczesne postaci pieniądza - funkcjonował w postaci:
- pieniądz gotówkowy.
• pieniądz bezgotówkowy • funkcjonujący w formie zapisu na kontach bankowych posiadaczy rachunków bankowych.
Rodzaje pieiuądza bezgotówkowego
- polecenie przelewu,
- polecenie zapłaty.
- czeki rozrachunkowe.
• weksle.
- karty płatnicze.
• akredytywa.
- inkaso.
Dwa ostatnie instnimenty rozliczeń wykorzystywane są głównie w praktyce handlu zagranicznego Pieniądz gotówkowy posiada dwa rodzaje
a) pieiuądz papierowy • czyli znak pieniężny, który na mocy zarządzenia władzy państwowej uzyskał na określony m terytorium charakter pewnego środka płatniczego i jest powszechnie przyjmowany przy regulowaniu zobowiązań prywatno i
public zno-prawnych.
b) bilon • czyli pieniądz zdawkowy, posiada moc zwabuaiua ze zobowiązali (do określanej kwoty).
Proces przechodzenia pieiuądzaprzez jego kolejne postaci i rodzaje określany jest mianem procesu dematerializacji pieniądza, czyli jest to odchodzenie pieniądza od jego wartościowej substancji kruszcowej.
W pieniądzu występują 3 elementy
a) pieniądz jako społeczne dobro obiegowe.
b) pieniądz jako prawny środek płatniczy służący regulowaniu zobowiązań.
c) pieniądz jako kredytowe dobro obiegowe.
II Pieniądz
1. Pieniądz to ustalony przez władzę państwową prawny środek płatniczy, zależny w swej sile nabywczej od społecznego wkładu pracy, wnoszonego przez posiadacza pieniądza, do gospodarstwa społecznego, będący anonimowym i generalnym tyniłem do udziału w podziale produktu społecznego i dochodu narodowego na wanmkacłi określonych przez poziom i strukturę cen dóbr i usług będących w sprzedaży.
Dochód narodowy/ Produkt społeczny - suma ilości dóbr i usług wytworzonych przez dane państwo w ciągu roku. Może mieć charakter ilościowy (np. ilość maszyn) oraz wartościowy (ilość wytwarzanych dóbr • cena jednostkowa danego dobra). Społeczeństwo uczestniczy w podziale dochodu narodowego, przez nabywamy (konsumujemy dobra). Zęby nabywać te dobra to musimy posiadać pieniądze, jako społeczne dobro obiegowe (występuje w gospodarce rynkowej, opattej na - pieniądz ma charakter anonimowy - wielkości danego udziału w dochodzie narodowym. zależy od ilości posiadanych pieniędzy, a nie od osoby, czyli mam potrzebę nabycia i to kupuje)
(Gospodarka socjalistyczna • centralnie planowana -> nie było tam pieniądza.)
Preferencje dla zawodów - dotyczyła głównie górnictwa, mieli sklepy, gdzie bez ograniczeń kupowali towary produkty ( ???) wykorzystywał prawa nadane mu przez państwo, handlował tym prawem. Górnicy, policja, wojsko.
Charakter generalny • pieniądz jako społeczne dobro obiegowe jest niezbędnie konieczny, wystarczający aby nabyć te towary Np w sferze konsumpcji występowała
Kartka • pracujący otrzymywał kartkę i wymieniał na dobro konsumpcyjne Ona była podstawą W sferze kcnsumpcji występowały przydziały, limity.
Wykład II
Dochód Narodow y - wytworzone w danym kraju, w jednym roku suma wytworzonych dóbr i usług. Ma wymiar jakościowy i ilościowy.
Ostateczny podział Dochodu Narodowego
• ok 70% konsumpcja (spożycie)
- zbiorowe (środki na służbę zdrowia, naukę, szkolnictwo, kultura, sport, sądownictwo, policja)
- indywidualne (środki na bieżące potrzeby)
• ok 30% oszczętbiości • inwestycje
Spożycie zbiorowe - duża zbiorowość, mieści środki przeznaczone na kulnirę. sport, oświatę, prokuraturę, służbę zdrowomą itd Zmiany mogą zachodzić - na początku lat 70 władzą dokonywała posunięć, w wyniku budowy huty Katowice. Jeden dostawca (Związek Radziecki), odbiorca, biwestycje proces długotermuiowy. Huta Katowice zatrudniała ogromną rzeszę ludzi. Co miesiąc otrzymywali wynagrodzenie. Udawali się na rynek. Przeznaczenie większych środków na inwestycje spowodowało zachwianie między pieniądzem w obiegu a dostępnymi towarami Było o wiele więcej pieniądza niż towarów, usług (inflacja). Trwała do lat 80
Gospodarka socjalistyczna zapewniała o tym. że oprócz sfery konsumpcyjnej jest sfera produkcji. Obwiniali konsumenta za duża inflacje. Produkcja tworzy ogromne koszty, które doprowadziły do inflacji. " Współczesna inflacja jest tworem społeczeństwa produkcyjnego, a nie społecznego (Związek Radziecki się nie zgadzał)
Ostatecznymi odbiorcami produktu społecznego są konsumenci i inwestorzy.
Anonimowy udział w przydziale produktu społecznego oznacza, że wielkość udziału w d. narodowym zależy od ilości posiadanych pieniędzy . a nie od osoby Generabiy udział w podziale produktu społecznego ( konieczny, niezbędny ) dotyczy pieiuądza jako społecznego dobra obrotowego
Z Źródła kreacji pieniądza (sposoby wprowadzania pieniądza do obiegu)
a) emisja pieniądza (nowego) gotówkowego dokonywania przez bank centralny(NBP) (własny pieiuądz gotówkowy) w każdym kraju bank centralny odpowiedzialny jest za politykę pieniężna (monetarna). Odpowiedzialność za którą ponosi Bank Centrabiy.
b) e/nis;a budżetowa (skarbowa) Skarb Państwa emituje papiery wartościowe (obligacje skarbowe, weksle, bony pieniężne) i ofenije ich zakup społeczeństwu. Kmitent papierów wartościowych (jest pożyczkobiorcą) nabywcami tych papierów są pożyczkodawcami (zwrot za te papiery, określone środki). Papiery wartościowe są emitowane dla ograniczenia deficytu budżetowego (łatanie dziury budżetowej)
c) nadwwka ekyxxni nad im/wtlem czyli dodatnie saldo bilansu handlowego, więcej eksportu niż importu. Podmiot może