24490

biograficznych w interpretacji jego dzieł. „Twórczość góralska” była akurat takim działęm literackiej twórczości Tetmajera, w stosunku do którego uznał on za stosowne odsłonić podszewki swoich doznań i doświadczeń. Były to takie wydarzenia, jak: rodowe tradycje poetyckie, urokliwość ludzimierskiego dzieciństwa i krajobrazu czasów dziecinnych pisarza, spotkanie z Goszczyńskim, wycieczki w góry i siadywanie po góralskich szałasach, odejście od taternictwa, a przeniesienie się na sanki góralskie. Idąc tym torem, uwidacznia się, że Twórczość góralską Tetmajer kreował na osobny dział swej twórczości, związany z przystającą do niego, wypreparowaną czy wykreowaną biografią „człowieka gór” lub „człowieka z gór”. Jak sam mówił: „Na Podhale nie przybyłem - urodziłem się na nim; z górali nie pochodzę”. Okazuje się, że dla Tetmajera jedynym ważnym był ten życiorys górski, ale ujęty i tak w sposób ograniczony. Można się zatem domyślać, że w swym osobistym mniemaniu miał Tetmajer jakby trzy różne biografie, życiorysy: osobisty, prywatny, intymny, zatajany do najdrobniejszych szczegółów przed cudzym wzrokiem; drugi - życiorys dziecięcia wieku - modernistycznego pisarza, biorącego publiczny udział w modernistycznym i młodopolskim życiu literackim; i trzeci - górki, obejmujący także fakty i doznania wynikające z kontaktów z góralami, który został najwyraźniej, ale i tak enigmatycznie ujawniony, pozwalający się domyślać siły i znaczenia elementów go tworzących. Z pierwszego życiorysu wpływa na powstanie Na SKIanym Podhalu miała miłość od Marii Palider, góralki, która poznawała pisarza z góralami, muzykantami i tancerzami, czy gawędziarzami, oraz prowadziła na góralskie wesela.

Jak powstało „Na Skalnym Podhalu”. Utwór powstawał między 1901 a 1912 rokiem. Pomysł napisania cyklu zrodził się po napisaniu opowiadania Halny gazda. Pierwszym z napisanych opowiadań było Jak wzieni Wojtka Chrońca i ukazało się w „Tygodniku Ilustrowanym” w sierpniu 1902. Latem 1902 Tetmajer chorował, więc możliwe, że sukces opowiadania przyczynił się do podjęcia pracy nad większym cyklem utworów o tematyce góralskiej. Pojawiły się jednak pewne przeszkody, gdyż Ferdynand Hoesick, który przejął firmę swego ojca, nie był zainteresowany drukowaniem Z dawnych tatr. Chętnie ogłaszał w „Kurierze Warszawskim” poszczególne opowiadania, które cieszyły się, wbrew oczekiwaniom, dużym zainteresowaniem. „Kurier” nagle zaczął jedna mniej płacić Tetmajerowi, a Hoesick zaś odmówił mu posyłania gratisowych egzemplarzy pisma. Tetmajer zaczął wtedy udawać, że znany wydawca Gebethner chce wydać jego zbiór.Było jednak inaczej, gdyż to Gebethner odpowiadał na propozycję Tetmajera. Odpowiedział mu, że obawia się, że zakopiańszczyzna nie może liczyc na duże zainteresowanie. Ostatecznie zdecydował się na druk i pierwsz częśc Na Skalnym Podhalu ukazał się w W-wie w 1903 roku. Gebethner i Wolff wydali też drugą część w 1904, a pozostałe w 1906, 1908 i 1910 ukazały się u innych wydawców. Każde z zawartych w poszczególnych częściach opowiadań miało wcześniejszy druk w jednym z czasopism. Świadczy to o obrotności, dbałości o zyski i wyrobienie sobie nazwiska , co przeczy deklaracji Tetmajera, iż Na Skalnym Podhalu pisał sam dla siebie.

W pierwszym twórczym zamierzeniu Na Skalnym Podhalu miało być poematem pisanym oktawą i nim trzeba wiązać pierwszy List Hanusi drukowany w „Świecie” i zamieszczony w 2 serii Poezji, napisany oktawą. Poemat nie powstał, ale powstały wiersze o Janosiku, z których najpiękniejszy Jak Janosik tańczył z cesarzową należał przez jakiś czas do NaSkalnym Podhalu, wiążąc dwie idee twórcze: poetycką z 1888 i prozatorską z 1902.

Mając jednak stałą ideę - zamiar stworzenia wizji dawnej góralszczyzny, w której dokonywało się utożsamienie tatr ze światem góralskim, Tetmajer nie podjął jej, dopóki miał góry dla siebie i czerpał z nich radość. Dopiero odcięcie od nich przez chorobę i fascynacja Marysią Paliderówną sprawiły, że pisarz zaczął układać nowele, opowiadania, gawędy i składać z nich kolejne tomy. Pobrzmiewał w nich epicki rozmach, wiązały się ze sobą nie tylko chronologią i miejscem akcji, ale także osobami bohaterów. Była to jednak nadal i przez