24508

można w takich utworach jak Godzina myśli Słowackiego, liryki lozańskie, fragmenty II części Dziadów. Zawierają one bowiem zapowiedź tzw. „solipsyzmu”- (pogląd filozoficzny głoszący, że istnieje tylko jednostkowy podmiot poznający, cała zaś rzeczywistość jest jedynie zbiorem jego subiektywnych wrażeń - wszystkie obiekty, ludzie, etc., których doświadcza jednostka, są tylko częściami jej umysłu. Za twórcę owego poglądu uważany jest sofista Gorgiasz.¹) któiy jest charakterystyczny dla wierszy skrajnych modernistów.

4.    Ruch literacki i nowa europeizacja

Poezja polskich modernistów nie mogłaby przyjąć takiej formy gdyby nie wpływy europejskie. Fakt, iż poeci tacy jak Tetmajer, Staff, Brzozowski, niewątpliwie nawiązują do sławnych już wtedy wzorców światowych, bynajmniej nie umniejsza ich dorobku, znaczenia. Musimy sobie uświadomić, że jest rzeczą w epokach powszednią, oznacza to współuczestnictwo w tworzeniu epoki. Stwierdzenie oddziaływania Boudlaire’a , Mallarnego, czyli poezji francuskiej na polską ma oznacza poparcie tezy o ponownej europeizacji naszej poezji. Kiedy bowiem poezja romantyków dogorywa zamknięta ,w zaściankach z Panem Tadeuszem jako ostatnim dziełem granicznym, odtąd nie wpuszczono do swego domku „nowinek” z zachodu. Tymczasem nowa poezja polska zrywa te niewidzialne tamy, odwołuje się do instynktu , głosi niezależność artysty od społeczeństwa, stawia sztukę poza dobram i złem. Wyspiański na początku swojej twórczości wierny był tym ideą, by później dobrowolnie zaprzęgnąć swoją poezję w służbę. Inaczej postąpił Tetmajer do końca wiemy swojemu osamotnieniu, niezrozumieniu przez jemu współczesnych.

W ruchu literackim jakim jest modernizm biorą udział czasopisma, które biją tętnem współczesnego życia, powstają w dwóch różnych pod względem społecznym i politycznym miastach:

W Krakowie „Życie”, początek we wrześniu 1897 roku, założycielem był Ludwik Szczepaliski,

W Warszawie „Chimera”, ukazuje się w latach 1901-1907, pod redakcją Miriama.

„Życie” redagował najpierw Artur Górski, od roku 1898 doi 1900 Stanisław Przybyszewski, z czasopismem współpracowała Miriam, Wyspiański, pierwszy numer zaczyna się tradycją, konwencjonalną dedykacją wiersza Konopnickiej z cyklu Życie:

Harfę ty nosisz w sobie,

O piewco życia!

W tym wydaniu nie pojawiało się nic co miało wywołać późniejsze burze, niepokoić mogły jedynie rysunki Wyspiańskiego płomień, fontanna. W numerze trzecim pojawia się polemika z „Głosem narodu”, który nazwał „Życie” „pismem żydowskim”. Wszystko co pojawiło się dotąd w piśmie jest przypadkowe, chaotyczne, wszystko zmieni się gdy redakcję obejmie Przybyszewski. Wyraz krytyki wobec nowego czasopisma, nowej sztuki dał Stanisław Szczepanowski ekonomista, autor Nędzy Galicji w cyfrach. Jest to charakteiystyczne dla nas, że ekonomista wypowiada się na temat sztuki, a o sprawach ekonomii, wypowiada się oczywiście artysta. W artykule Dezynfekcja prądów europejskich wyraża opinię iż cała nowa sztuka europejska jest zarażona i nieczysta, sztuka jest dla niego luksusem, tylko sztuka o charakterze wychowawczym ma rację bytu. Lekiem na nieczystą sztukę europejską jest kwarantanna, ostoję widzi w Mickiewicza Odpowiada mu Artur Górski, który nie był fanatykiem miał dużo zdrowego rozsądku, na zarzuty o bak czynu bohaterskiego wśród młodych wskazywał na tych co owy brak mu zarzucili. Górki nie odżegnywał się od przeszłości, Mickiewicza, ale wiedział, że młodzi wolą Przybyszewskiego.

5.    Przybyszewski

2

1

Wzięłam to z wikipedii. bo w książce nie było wyjaśnione, a nie mam przy sobie STL-a.