24687

niektórych gatunków w parapodiach pojawiły się wyrostki skrzelowe. które prawdopodobnie zwiększają tempo wymiany gazowej

Stawonogi schemat układu pokarmowego mają taki sam jak pierścienice. Zbudowany jest z trzech części: jelita przedniego, środkowego i tylnego W zależności od pod typu w układzie zaszły różne innowacje. U skorupiaków jelito przednie i tylne są schitynizowane. Występuje u nich Żołądek, który składa się z dwóch części: żującej i pylorycznej. U wszystkich stawonogów pojawiają się wyrostki wątrobowe, których celem jest wspomaganie trawienia i magazynowanie substancji pokarmowych Jelito środkowe jest pofałdowane, dzięki czanu zwiększa się powierzchnia chłonna. Pająki spożywają pokarm półpłynny, który nasycają przez umięśnioną gardziel Pająki w przeciwieństwie do owadów nic posiadają żadnego aparatu do obróbki pokarmu. Owady w zależności od rodzaju pobieranego pokarmu mogą mieć aparat gębowy typu gryzący, ssący, khijąco- ssący i liżąc o- ssący. Aparat gryzący posiadają szarańczaki. modliszki, karaludiy Aparat ssąc)¹ mają motyle. Aparat kłująco- ssący mają komary, a liżąco- ssący u muchy. Aparat gryząco- liżący posiadają pszczół)' i trzmiele.

W zależności od środowiska, w jakim żyją stawonogi ich układ wydalniczy może ulec modyfikacjom Skorupiakokształtnc żyją w wodzie i nie muszą na niej oszczędzać. Wydalają amoniak a narządem wydalniczym są dwie pary przekształconych ncfiydiów. W zależności od położenia są to gniczoły szczękowe albo czułkowe. Stawonogi lądowe muszą prowadzić oszczędną gospodarkę wodą. Wydalają kwas moczowy i guatunę. Substancje te łatwo są wytrącane z wody Narządem wydabiiczym są cewki Malpighicgo. Są to palczastc uchyłki położone na granicy jelita środkowego i tylnego. Taki system wydalania i chitynowy pancerz sprawiają, że oszczędność wody jest bardzo duża

Układ krwionośny u stawonogów jest otwarty Krew. u stawonogów hemolimfa. wylewa się do jamy ciała i opłukujc wszystkie narządy. Następnie jest zbierana żyłami i trafia do narządu oddechowego, gdzie następuje wymiana oddechowa Natleniona krew płynie do rurkowatego serca, które znajduje się po grzbietowej stronic ciała. Serce zamknięte jest w worku osierdziowym, a do komory prowadzą otworki, tzw. ostia. W hemolimfie znajdują się zazwyczaj barwniki: niebieska hcmocyjanina. rzadziej czerwona hemoglobina.

Stawonogi są pierwszymi bezkręgowcami, u któiych pojawił się układ oddechowy Wymiana gazowa całą powierzchnią ciała straciła na znaczeniu ze względu na duże zapotrzebowanie tlenu W zależności od środowiska życia stawonogi posiadają różne typy układu oddechowego. Skoruplakokształtne żyją w wodzie. Są skrzelodyszne. Skrzela u wyżej uorgamzowanych zlokalizowane są u podstawy odnóży krocznych. Zbudowane są z cienkich blaszek. U pajęczaków występuje system tchawkowy. U dużych osobników w odwłoku wykształciły się phicotchawki Są one obmywane przez hcmolimfę. która pełni rolę transportera gazów oddechowych. U tchawkodysznych. które są najwyżej uorganizowanymi ze stawonogów, wykształcił się system tcliawkowy. Ma on pochodzenie ektodermalne. System tai zbudowany jest z sieci rozgałęzionych rurek łączących się w pnie Do pni prowadzą przctclilinki. otwory rozlokowane głównie na odwłoku. Końcowe odcinki rurek wypełnione są płynan. w którym następuje wymiana gazowa Odcinki te nazywane są trachcołanu Jest to system, który przcjnaijc funkcje transportowe od układu krążaiia Zapewnia on dostarczenie tlaiu do każdej kentorki bez udziału hanolimfy.

U owadów latających przctclilinki umieszczone są pod skrzydłami. W czasie lotu tlai napędzany jest do pni tchawkowych przez otworyfprzetchlinki).

Układ pokarmowy mięczaków- zbudowany jest z trzech części: jelita przedniego, środkowego i tylnego. Do jelita środkowego uchodzi przewód wątrobowy. U ślimaków w gardzieli występuje radula Jest to narząd przypominający tarkę Jego funkcja jest rozcieranie i rozdrabnianie pokarmu

Narządan wydalniczym są nerki. Otwierają się one dojamy osierdziowej skąd zbierają zbędne produkty przaniany materii i usuwają dojamy otrzewnowej.

Układ krążenia jest otwarty Mięczaki posiadają serce. Jest onojednoprzedsionkowe i jednokomorowe. Znajduje się w worku osierdziowym Wyjątek stanowią głowonogi. których układ krążaiia jest prawic zamknięty. Serce jest zbudowane z komory i dwócli przedsionków. Dzięki tanu układ ten przypomina układ złożony z dwóch obiegów. Dodatkowo w obiegu utrzymywanc jest wysokie ciśniaiic dzięki obecności serc skrzclowych

W zależności od środowiska, układ oddechowy mięczaków może być zbudowany ze skrzeli lub może tworzyć go jama płaszczowa. U wodnych mięczaków są to skrzela zwane ktenidiami. U ślimaków lądowych jako narząd oddechowy służy jama płaszczowa

Szkarlupnir są organizmami morskimi o radialnej symetrii ciała. Układ pokarmowy rozpoczyna się po stronic oralnej otworem gębowym. U jeżowców w początkowym odcinku przewodu pokarmowego znajduje się latarnia Arystotelesa. Jest to narząd zbudowany z twardych clcmaitów szkieletowych Pełni funkcje aparatu żującego. Za jamą