25159

- regulacja ekspresji genów na poziomie transkrypcji

~ aktywność polimerazy zależy od wielu czynników (indukujących -> regulacja pozytywna; i hamujących -> regulacja negatywna)

u E. coli w pozycji -10 i -35 w promotorze występuje sekwencja TATA (regulująca) u Eucaryota sekwencji regulacyjnych jest więcej

opeioillaktQłQ\yy..uiL.coli ~ regulacja negatywna:

zdefiniowany przez Jacoba i Monoda 1959-1960

przyłączenie białka represorowego do operatora, który znajduje się przed pierwszym genem struktuiy operon:

-    geny strukturalne (struktury) -ich produkty biorą udział w metabolizmie laktozy

-    operator (jego blokada powoduje, że ekspresja jest niemożliwa)

-    promotor - tu może się przyłączać polimeraza

-    regulator - w innym miejscu; koduje represor

~ głód węglowy: pojawienie się laktozy w środowisku powoduje odblokowanie ekspresji genów struktury

laktoza jest induktorem, który łączy się z białkiem represora - odłącza się od operatora

represor nieaktywny + końcowy produkt => przyłączenie do operatora np. tryptofan (jest korepresorem)

nadmiar tiyptofanu w pożywce wyłącza syntezę własnego tryptofanu regulacja pozytywna:

-    białko CAP kodowane przez gen RP zależne od cAMP

-    brak laktozy, białko może indukować w sposób pozytywny ekspresję danego genu

-    białko to składa się z 2 podjednostek

-    przyłącza się do operonu laktozowego:

powoduje zmianę konformacji promotora - ułatwia pracę polimerazie lub

przyłącza się w okolicy promotora i ułatwia pracę polimerazie

-    ENHANCERS - to niskocząsteczkowe białka kodowane przez geny rozproszone na chromosomie ( u Procaryota i Eucaryota); są to specyficzne sekwencje DNA rozpoznawane przez aktywatory transkrypcji, zwiększają ilość RNA syntezowanego z danego genu

mogą indukować (wtedy enhancers nazywane są „wzmacniaczem”) lub hamować dany proces

u Eucaryota nie ma struktur typu operonu

~ mogą być pseudooperony lub operony funkcjonalne

~ geny sprzężone (leżące blisko siebie) mogą brać udział w podobnych procesach operon bakteryjny - transkrypcja w 1 kierunku

pseudooperony - transkrypcja w różnym kierunku (np. 1 gen ma nici Watsona, drugi ma Cricka)

są takie geny, które nie podlegają kontroli - tzw. HOUSEKEEPING genes

-    nie potrzebują regulacji, bo zwykle są to geny, których produkty są niezbędne i w dużych ilościach potrzebne komórce, dlatego ich ekspresja jest konstytutywna (ciągła)

-    kodują białka cyklu Krebsa, rRNA, białka rybosomalne

-    zamiast sekwencji promotorowycli ( ponad 100 nukleotydów) mają ok. 30 nukleotydów bogatych w pary G=C

regulacja u Eucaryota:

1.    na poziomie transkrypcji

2.    wędrówki mRNA

3.    potranskrypcyjna (wycinanie intronów)

2