25776

Pierwsze plebis scitum o mocy ustawy

łączyła odpowiedzialność z przesłankami powstania szkody (umniejszeniem majątku) oraz związkiem przyczynowym między powstaniem szkody a zachowaniem sprawcy

Przewidywała odpowiedzialność odszkodowawczą:

■    za zabicie cudzego zwierzęcia czworonożnego stadnego łub niewolnika (pierwszy rozdział)

•    odszkodowanie opiewało na najwyższą w ciągu roku wartość niewolnika lub zwierzęcia

■    za szkody powstałe w wyniku bezprawnego złamania, spalenia lub rozbicia cudzej rzeczy (rozdział trzeci)

•    sprawca ponosił odpowiedzialność tylko, jeśli działał w ten określony sposób

•    najwyższa wartość w ciągu kolejnych 30 dni po dokonaniu szkody, aby ocenić jej skutki

■    nieuzasadnione umorzenie cudzej wierzytelności (rozdział drugi)

•    dotyczyło przypadków gdy osoba upoważniona do ściągnięcia cudzej należności (adstipulator) nadużyła zaufania wierzyciela i niezgodnie z rzeczywistością potwierdziła spełnienie świadczenia przez dłużnika

•    odszkodowanie do wysokości utraconej kwoty

do pociągnięcia do odpowiedzialności konieczne było działanie pozytywne

■    określała obiektywne przesłanki wyrządzenia szkody i tylko na nich opierała odpowiedzialność odszkodowawczą

szybko ujawniła słabości praktyczne

■    nie dawała podstawy do uwzględnienia, czy sprawca chciał wyrządzić szkodę lub czy mógł przewidzieć jej konsekwencje

■    bardzo wąskie rozumienie związku przyczynowego opartego o działanie pozytywne, pozostawiało bezkarnym z tytułu tej ustawy pozostanie bezczynnym

poszerzanie zakresu ochrony następowało w drodze interpretacji ustawy

■    dodanie zaniechania (np. zagłodzenie cudzego zwierzęcia)

■    podciągnięcie pod odpowiedzialność z ustawy umożliwienia dokonania czynu zabronionego innemu podmiotowi

■    zamiast pojęcia bezprawności, wprowadzono pojęcie winy (culpa)

•    w pojęciu winy akwiliańskiej mieściły się zarówno przypadki celowego działania (dolus) jak i sytuacje nicdbałości (culpa)

•    sprawca odpowiadał za szkodę, jeśli działał w zamiarze jej wyrządzenia lub nie dołożył odpowiedniej staranności do jej zapobieżenia

•    bezprawność to zakazanie sprawcy prawem wyrządzenia szkody, wina polega na jego działaniu w złym zamiarze lub niestaranności

•    wyłączały ją:

o obrona konieczna przeciwko bezprawnemu i bezpośredniemu atakowi o stan wyższej konieczności