25805

wykład #8    25.01.2006

Endocytoza receptorowa

■    Pęcherzyki sekrecyjne docierające do błony komórkowej wbudowują swoją błonę do plazmalemmy (powiększenie powierzchni). Aby błona nie pękła, równolegle biegną procesy odwrotne (endocytoza). Oba te procesy zapewniają ciągły ruch systemu GERL.

■    Proces endocytozy prowadzony jest tylko na niektórych obszarach błony.

■    Połączenie się ligandu z receptorem powoduje rozpoczęcie wpuklania błony; bierze w tym udział białko markerowe - klatryna.

■    Triskcliony klatryny budują kosz klatrynowy wokół pęcherzyka.

■    Przewężenie szyjki dołka omaszczonego powodujeinne białko - dynamina.

■    Kosz klatrynowy zapobiega pęknięciu pęcherzyka w cytoplazmie.

■    Z pęcherzykiem endosomalnym łączy się lizosom dając endosom wtórny, który traci klatkę klatrynową..

■    Klatka klatrynowa jest podobna do struktury węgla C60 (fullerenu) - piłka złożona z 12 pentagonów zamykających heksagony w kulę.

■    Klatryna jest białkiem zbudowanym z 6 łańcuchów (struktura 4-rzędowa); ramiona triskelionów są elastyczne (mogą tworzyć 5 lub 6-kątne elementy).

Mikrosomy

>    Otoczone są pojedynczą błoną elementarną.

>    Często zawierają inkluzje krystalicznego białka.

>    Wyróżniamy:

■    Pcroksysomy: liściowe, glioksysomy, brodawek korzeniowych

■    Sfcrosomy rezerwy energetyczne komórek (silnie załamują światło)

■    Hydrogcnosomy - prowadzą oksydację pirogronianu

■    Glikosomy - katalizują beztlenowy rozkłąd glukozy

P.srpksysgmy

■    Peroksysomy są bardzo podobne do lizosomów (bark różnic strukturalnych).

■    Białka peroksysomów mają skłonność do krystalizacji.

■    Peroksysomy mogą mieć różny cłiarakter. Peroksysomy liściowe utylizują tlen powstały w procesie fotosyntezy; w komórkach brodawek korzeniowych obrabiają związki azotowe.

■    U zwierząt peroksysomy występują w dużych ilościach w wątrobie i nerkach; u glonów i roślin - w komórkach prowadzących fotosyntezę.

■    Markerem peroksysomów jest rozkładająca nadtlenek wodoru katalaza (stanowiąca do 15% składy białkowego peroksysomu). Występuje ona wraz z licznymi oksydazami generującymi nadtlenek wodoru; w ten sposób komórka jest odizolowana od toksycznego tlenu i wody utlenionej.

■    Peroksysomy wspomagają pracę mitochondriów.

■    Triton W R-1339 - detergent akumulujący się w lizosomach i zwiększający ich ciężar.

■    Peroksysomy różnią się od lizosomów wrażliwością na inny detergent - digitoninę; aby wyzwolić katalazę z peroksysomu trzeba użyć około 10 razy więcej digitoniny niż jest potrzebne do wyzwolenia kwaśniej fosfatazy z lizosomu. Gdyby obie substancje były w takich samych pęcherzykach, zostałyby uwolnione przy tym samym stężeniu detergentu.

■    Jeśli peroksysomy zawierają rdzeń krystaliczny, łatwo je odróżnić na zdjęciach TEM; jeśli nie mają rdzenia, stosuje się test DAB (reakcję z diaminobenzydyną).

2