18009

Organizacje międzynarodowe - wykład 1- 6.03.2007r.

Liga Narodu w geneza

Pierwsza wojna światowa zaangażowała w walkę milionom armie oparte na poborze powszechnym, była to nowość, ponieważ w poprzednich w)jnach zaangażowany b*4 tylko ułamek populacji, a wl WS mobilizowano całe pokolenia mężczyzn. W wojnie technicznej zginęło 9 min ludzi. Z tego Francja straciła 1 min 500 tyś żołnierzy, a WB 600 tysięcy żołnierzy. Od 1916 w WB istniał system poboru oparty na systemie terytorialnym. Skutki społeczne były takie, że często w jednym dniu, wszystkie domy na jednej ulicy otrzymywały zawiadomienia o śmierci kogoś z rodziny służącego wdanym regionie. Działało to bardzo mocna na psychikę tych narodów Stąd źródło pacyfizmu w krajach zachodnioeuropejskich. Nastroje społeczne przychyliły się do zmiany idei anarchicznego systemu międzynarodowego. Do I WŚ każdy organizm polityczny był absolutnie suwerenny we wszystkich swoich prawach, a podstawowym prawem każdego państwa było „prawo do prowadzenia wojny”. Z faktu rozpętania wojny żadne państwo nie musiało się przed innymi tłumaczyć, było to naturalne prawo państwowe do wszczynania działań zbrojnych.

Po tym jak w czasie I WŚ zginęło 9 min ludzi, uznano że trzeba pewne rzeczy zmienić. Na zachodzie istnieje inny pogląd na to, co wydarzyło się w czasie I WŚ niż np. w Polsce. Dla Polski b^a to wytęskniona wojna miedzy zaborcami, natomiast dla mocarstw zachodnich była to nonsensowna rzeź. Uczucia pacyfistyczne były fundamentem stworzenia ponadnarodowej organizacji która odebrałaby państwom jDrawo do prowadzenia wojny* i ujęła konflikty międzynarodowe w karby prawa, zastępując tym samym konflikty zbrojne arbitrażem prawnym.

Pierwsze koncepcje na powołanie tego typu orępnśzacji narodziły się w USA w 1915, William Taft (dawny prezydent USA) powołał Ligę do wymuszania pokoju (Liga Tafta) W czerwcu 1916 dos^o do zjazdu tej organizacji, wtedy USA było jeszcze państwem neutralnym. W momencie przystąpienia USA do I WS w 1917 prezydent Wilson był co prawda zwolennikiem idei ligowej, jednak USA przystąpiło do wojny ze względów „ideologicznych" (cokolwiek to znaczy :) ]. Powstała idea „War to end wars'’, uważano że po złamaniu ekspansywnego ducha Niemiec, będzie można zapewiić ład dzięki ponadnarodowej organizacji którą będzie stała na straży tego ładu. USA b^y bardzo liczącym się sojusznikiem i ich wejście do I WŚ było oczekiwane przez WB i Francje. Obok Ligp Tafta, wWB doszło do powołania innej pro-ligowej organizacji Council for stidy in intemaionaJ rełations (rady dla badania stosunków międzynarodowych raz Fabian Society (Towarzystwo Fabiańskie, związanie z brytyjskimi Laburzystami). We Francji pro-łigowe było Stowarzyszenie Ugi Narodów (podał też francuski odpowiednik tej nazwy, aJe nie umiem go zapisać :]). Po wejściu do wojny USA stała się bardzo proligowa, potwierdzają to słynne 14 punktow Wilsona (styczeń 1918). gdzie najistotniejszy dla Polski był 13 punkt mówiący o konieczności odrodzenia państwa polskiego. 14 punkt mówił o konieczności powołania Ligi Narodów. USA b^o bardzo wiarygodne w swej idei ligowej, ponieważ przystąpili do wojny jako państwo stowarzyszone, a nie sprzymierzone. Odmówili oni bowiem uznania zobowiązania wobec Traktatu Londyńskiego z 1935, na mocy którego działy się dziwaczne rzeczy w Europie o których chyba nie musimy umieć :). Prezydent Wilson głosił ideę stanowienia narodów, później skopiowaną przez Bolszewików, odmówił jakichkolwiek układów które poddawałyby ludność danego obszaru obcej władzy bez ich zgody. To nadawało koncepcji ligowej wiarygodności moralnej.

Liga Narodów narodziła się na Paryska Konferencja Pokojowa. USA obradowało tam jako państwo zwydęzkie. W trakcie obrad vvykształciły się 2 koncepcje;

» Anglosaska (USA i WB)

* Francuska

Amerykańscy twórcy idei ligowej mieli największe dokonania w dziedzinie zbudowania podwalin idealistycznych, natomiast Brytyjczycy mieli swój wielki wkład w koncepcje instytucjonalne (organy, zasady prawne). WB interesowało się tym od czasów objęcia funkcji ministra spraw zagranicznych przez Arthura BaJfour. Największą równicą tych dwóch koncepcji było podejście do mechanizmu egzekucji prawa w zakresie LN, w ramach których Francuzi chcieli wyposażyć LN w możliwość tworzenia sankcji militarnych (wynikało to z francuskiej zasady przede wszystkim bezpieczeństwo"). Francja zdawała sobie sprawę że pomimo sankcji ekonomicznych, mocarstwo niemieckie może się łatwo odrodzić wciągi kilku lal i znowu będzie stanowiło zagrożenie dla Francji. Francja była poważnie osłabiona po I WS, szukali sprzymierzeńców z którymi będzie im łatwiej zapanować nad Niemcami, żeby nie doprowadzić do „powtórki z rozrywki" (co potem się i tak stało w czasie II WŚ :] ). LN miało być stowarzyszeniem