26818

izolować ze wszystkiego, co jest w szpitalu (woda, dywany, wazony, itd.). U zwierząt wiele zakażeń lub współistniejąca flora bakteryjna przy innych zakażeniach. Są wydalane z kałem —> gleba, wody gruntowe, powierzcliniowe, morskie, rośliny, ścieki przemysłowe i gospodarskie.

Podział oparty na identyfikacji antygenów somatycznych O i otoczkowych K.

•    K. pneumoniae ssp. pneumoniae - gł. jako normalna flora przewodu pokarmowego; warunkowo patogenny (zapalenie płuc u młodych zwierząt);

•    K. pneumoniae ssp. ozoenae - wywołuje u człowieka nieżyt cuchnący nosa;

•    K. pneumoniae ssp. rhinoscleromatis - u człowieka przewlekły nieżyt dróg oddechowych (twardziel nosa);

•    K. oxytoca - indolododatni (!); w jelitach, narządach, a także środowisku zwierząt;

•    K. planticola - gł. poza organizmami, w ziemi, wodzie.

W weterynarii najważniejszy jest K. pneumoniae ssp. pneumoniae, bo może wywoływać zapalenie płuc (pierwotny lub wtórny czynnik etiologiczny) w warunkach osłabienia. Konie - ronienia, zakażenia dróg moczowych; bydło - mastitis; źrebaki i cielaki - ogólne zakażenia; świnie -zapalenie górnych dróg oddechowych; prosięta - zakażenia. Okazjonalnie u drobiu.

Materiał do badań: mleko, kał, narządy miąższowe, wymaz z dróg oddechowych, pokarmowych.

RODZAJ: Yersinia

Nazwa od Yersina, który w 188 Ir. opisał jako pierwszy pałeczki dżumy w Hongkongu. Jest 10 gatunków.

•    Y. pestis (pałeczka dżumy)

Duża chorobotwórczość, gł. dla człowieka, małpy i gryzoni. U człowieka przybiera postać gruczołową, płucną lub posocznicową. Droga zakażenia: kropelkowa i pcliły. Czas wylęgania: kilka godzin do kilku dni. Przebieg gwałtowny, wysoka śmiertelność w pierwszych 3-6 dniach; 60% w gruczołowej, 50% w płucnej; 100% w posocznicy. W Europie nie występuje, ale jest endemicznie w pd-wsch. Azji, Afryce, Ameryce Pd. Stwarza to możliwość epidemii. Zwierzęta domowe, ptactwo są mało wrażliwe na zakażenia. Główny rezerwuar zarazka: Azja - susły, świstaki, Ameryka -dzikie wiewiórki, świnki morskie. Gł. do rozprzestrzeniania się zarazka przyczyniają się szczury: wędrowny i czarny. Kontakt ze źródłem: myśliwi polujący na zwierzęta, przez przenosicieli, droga powietrzną. Wektorami są również różne gatunki pcheł, zwłaszcza szczurze (Xenophylla). Pcliła opita krwią przez kilka miesięcy może zarażać.

Małe, owalne, nieurzęsione pałeczki. Barwią się dwubiegunowo. W preparatach z materiału chorobotwórczego mogą mieć otoczkę. Rosną na zwykłych podłożach, ale szybszy wzrost obserwuje się na wzbogaconych; tlenowe. Stosuje się szczepienia zabitą lub atenuowana szczepionką.

•    Y. pseudotuberculosis

Wywołuje gruźlicę rzekomą lub inaczej rodencjozę (u gryzoni); ogólnie wszystkie określa się jako jersiniozy. Występuje u gryzoni dziko żyjących (króliki, zające), zwierząt futerkowych (nutrie), ptaków domowych (indyki) i wolnożyjących. Też u psów, kotów i ludzi. Jest to choroba odzwierzęca. Przebieg ostry, posocznicowy. Ogniska martwicowe w wątrobie, śledzionie, płucach, nerkach - okrągłe, białe. U baranów zapalenie jąder, najądrza, obrzęk węzłów chłonnych, śledziony. U człowieka zapalenie grudek chłonnych krezkowych, ropne zapalenia z różną lokalizacją. Objawy ze strony układu pokarmowego.