26839

30

•    Jeżeli pierwsza z odrzuconych cyfr równa się 5 i między pozostałymi odrzuconymi cyframi znajdują się cyfry niczcrowc, to do ostatniej cyfry liczby zaokrąglonej dodaje się 1.

•    Jeżeli pierwsza z odrzuconych cyfr równa się 5 i wszystkie pozostałe odrzucone cyfry są zerami, to ostatnia cyfra liczby zaokrąglonej:

• pozostaje bez zmian, gdy jest parzysta:

- zostaje zwiększona o 1. gdy jest nieparzysta.

3.2. Zasady postępowania matematycznego przy opracowywaniu wyników' pomiarów

Przy opracowywaniu wyników pomiarów obowiązują następujące zasady postępowania:

a)    Obliczana powinny być przeprowadzane na danych (wynikach pomiarów) podawali)’ch z ich największą dokładnością.

b)    Wszystkie obliczenia przeprowadzane na danych: mnożenie, dzielatie. potęgowanie itd. należy’ wykonywać do co najmniej dwóch cyfr znaczących więcej niż zawierał)’ pierwotne dane. Nic należ)’ wykonywać zaokrąglał, dopóki nic uzyska się ostatecznego wyniku obliczai.

c)    Przy mnożeniu i dzidami wynik należy podawać z taką samą liczbą cyfr znaczących, jaką zawiera wynik pomiaru o najmniejszej liczbie cyfr znaczących wzięty do obliczał.

Można zaobsawować taidencję do łamania zasady (c) przy stosowaniu do obliczai kalkulatora. Rozważni)’ przykład niewłaściwego użycia kalkulatora do określenia rezystancji na podstawie cyfrowych pomiarów napięcia i prądu:

/? =

U

I

8,14 V 2 33mA

= 3.493562232 kQ

W przykładzie tym podano wynik obliczana rezystancji zawierający 10 cyfr znaczących (to znaczy z dokładnością do pQ !), podczas gdy wielkości pośrednie mają tylko trzy cyfry znaczące. Jedynym rozsądnym sposoban jest użycie w odpowiedzi tej samej liczby cyfr znaczących jaka występuje w wynikach pomiarów pośrednich. Zatan obliczana należ)’ przedstawić następująco

R

U

I

8.14 V 2.3 3mA

= 3.49 kQ

Rezystancja została podana z taką samą precyzją, z jaką zmierzono napięcie i prąd.

3. 3. Wyznaczanie zależności funkcyjnej pomiędzy mierzonymi wielkościami metodą najmniejszych kwadratów

W praktyce inżynierskiej często występuje typ ekspaymaitu polegający na pomiarze wielu wartości dwóch różnych wielkości fizycznych w celu zbadania matanatycznej formuły opisującej związek pomiędzy tymi wielkościami. Jednym z