2688

danego społeczeństwa, które najlepiej wyrażają istotne wartości danej kultury. Istnieją też osobowości statusowe, czyli związane z pewnymi społecznie wyznaczonymi grupami, które odgrywają rolę w skutecznym funkcjonowaniu społeczeństwa.

8.    Teoria ról społecznych bada sposoby spełniania różnych wymagań, nakładanych przez społeczeństwo na jednostkę. W każdej sytuacji społecznej człowiek spotyka się z określonymi oczekiwaniami i wymaganiami, co jest związane z koniecznością odegrania jakiejś roli. Z każdą rolą związane są określone prawa i obowiązki. Rola społeczna to względnie stały i wewnętrznie spójny system zachowań i cech, będący reakcjami na zachowania innych i przebiegający według mniej lub bardziej ustalonego wzoru. Każda rola związana jest z określonym stopniem identyfikacji, wzmacniane są przez nią uczucia i postawy. Człowiek odgrywa wiele ról, niektóre z nich mogą pozostawać w sprzeczności ze sobą, niektórych nie możemy odegrać ze względu na brak zdolności (elementy bio- i psychogenne mogą utrudniać lub ułatwiać proces realizacji pewnych ról.

9.    Istnieją trzy podstawowe mechanizmy motywujące działanie i integrujące osobowość jednostki: dążenie do utrzymania poczucia własnej wartości, dążenie do utrzymania i wzrostu poczucia własnej kontroli nad rzeczywistością (jednostka o poczuciu wewnętrznej kontroli i jednostka mająca poczucie kontroli zewnętrznej), dążenie do utrzymania i wzrostu poczucia własnej wartości. Jaźń subiektywna to zespół wyobrażeń o sobie. Jaźń odzw ierciedlona to zespół naszych wyobrażeń o tym, co myślą o nas inni. Człowiek o zintegrow anej osobowości to jednostka, która osiąga spełnienie samego siebie i staje się taka, jaka może być, akceptuje siebie.

10.    Za podstawowe czynniki dezintegracji osobowości uważa się błędy popełnione w procesie socjalizacji, np. przekazanie dziecku fałszywych informacji o świecie. Zbyt wysoka samoocena prowadzi do podejmowania ról, do których nie posiadamy predyspozycji. Osoby o zaniżonej samoocenie alienują się i zmniejszają aktywność. Poczucie dezintegracji pojawia się najczęściej w okresie dojrzewania lub istotnych zmian w życiu. Najważniejsza jest umiejętność dostosowania się, racjonalnej oceny własnego miejsca w nowej rzeczywistości.