27118

ani typów aktów normatywnych przez nie stanowionych, sytuację tą nazwano „otwartym katalogiem źródeł prawa”.

3. Próby porządkowania prawa.

Próby porządkowania prawa podejmowano w Polsce już w latach 50 - tych, lecz rozwiązania te były tylko połowiczne, by nie wykluczyć regulowania sytuacji prawnej obywatela przez prawodawstwo rządowe. Przez ponad 20 lat bezskutecznie prowadzono prace nad ustawą o tworzeniu prawa. Zaczątkiem zmian było powołanie NSA (1980), a potem TK (1982/85), któiych orzecznictwo stopniowo ograniczało samowolę rządowego prawotwórstwa, uznając między innymi, że podstawą prawną dla określenia sytuacji prawnej obywatela może być tylko ustawa lub rozporządzenie. Głosiły również oba sądy postulat stworzenia zamkniętego systemu źródeł prawa, czyli dopuszczenia by przepisy były tworzone przez organy enumeratywnie wyliczone w konstytucji w tylko w formach przez konstytucję przewidzianych.

Przyjęte ustalenia tego problemu można ująć w 4 konkluzje:

a)    regulacja systemu źródeł prawa ujęta powinna zostać w sposób całościowy w specjalnie temu poświęconym rozdziale konstytucji (wprowadzono w K. z 1997 roku w rozdziale III - Źródła prawa);

b)    regulacja systemu źródeł prawa powinna opierać się na zasadzie hierarchicznej jego budowy, z rolą nadrzędną konstytucji i ustaw;

c)    regulacja systemu źródeł prawa powinna wyjaśniać miejsce, jakie w systemie zajmują umowy międzynarodowe;

d)    regulacja systemu źródeł prawa powinna opierać się na rozróżnieniu przepisów prawa powszeclmie obowiązującego oraz przepisów o charakterze wewnętrznym ;

u. Dualistyczny charakter systemu źródeł prawa,

1.    Rozróżnienie przepisów prawa powszechnie obowiązującego oraz przepisów

o charakterze wewnętrznym.

Konstytucja wprowadza rozróżnienie przepisów prawa powszechnie obowiązującego oraz przepisów o charakterze wewnętrznym.

Istotą przepisów prawa powszechnie obowiązującego jest ich zakres obowiązywania - mogą wiązać wszystkie podmioty w państwie, kształtować sytuację prawną obywateli i podmiotów podobnych, różnego rodzaju stowarzyszeń i organizacji, a także poszczególnych segmentów aparatu władzy publicznej na szczeblu centralnym i terenowym. Wydanie aktu o charakterze powszechnie obowiązującym jest jedyną drogą regulowania praw, zadań, obowiązków, form działania powyższych podmiotów. Akty prawa powszeclmie obowiązującego ujęte są w hierarchiczny system pozwalający na ścisłe wyznaczenie rangi każdego z tych aktów.

2.    Zamknięty system źródeł prawa.

Przepisy prawa powszeclmie obowiązującego zostały ujęte w zamknięty system źródeł prawa. Zamknięcie systemu źródeł prawa nastąpiło w dwóch aspektach: przedmiotowym i podmiotowym

3.    Aspekt przedmiotowy zamknięcia systemu źródeł praw a.

Oznacza, że Konstytucja wyczerpująco wymieniła formy aktów, w jakich mogą być zawierane normy o powszechnie obowiązującym charakterze; podstawa wszelkich form stanowienia prawa musi wynikać z samej Konstytucji - ustawy zwykłe nie mogą rozszerzać ani przewidywać dodatkowych, nieznanych konstytucji aktów prawa powszechnie obowiązującego. Konstytucja zalicza do źródeł prawa powszechnie obowiązującego: Konstytucję, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, akty prawa miejscowego.

Konstytucja i ustawy mają cliarakter aktów samoistnych - mogą być wydawane w ramach ogólnej kompetencji organu uprawnionego, nie jest w tym celu konieczne szczegółowe upoważnienie;

2