27134

dyplomatyczne bądź konsularne, ale nie w koszarach wojskowych i policyjnych)

» instytucja rejestrów i spisów wyborców

*    rejestr - o stałym charakterze, prowadzony przez gminy i aktualizowany na bieżąco, udostępniany do wglądu i możliwe jest złożenie reklamacji do wójta (burmistrza, prezydenta) z możliwością ostatecznego odwołania do sądu rejonowego.

*    spis - sporządzany do każdych wyborów (referendów), udostępniany do wglądu, a reklamacje rozpatrywane jak w przypadku rejestrów. Obejmuje osoby stale zamieszkałe na terytorium obwodu, ale możliwe jest uzupełnienie na własny wniosek w razie przebywania czasowego na tym terenie, bądź w razie braku zamieszkania. Możliwe jest również uzupełnienie w dniu wyborów przez obwodową komisję wyborczą.

» instytucja zaświadczeń o prawie do głosowania - wydawane w urzędzie gminy danego wyborcy, z jednoczesnym wykreśleniem go ze spisu, ale nie z rejestru.

» procedura protestu wyborczego - każdy wyborcza bezprawnie niedopuszczony do wyborów może wnieść protest kwestionujący ważność, ale naruszenie to musi mieć wpływ na wynik wyborów.

ZASADA RÓWNOŚCI

» w znaczeniu formalnym - „jeden człowiek, jeden głos”, zasada ta ma charakter oczywisty i powszechnie przyjęty; w tym rozumieniu zasada ta odnosi się do wszystkich procedur wyborczych, włącznie z referendum.

» w znaczeniu materialnym - głos każdego wyborcy ma tą samą siłę — w okręgach

jednomandatowych liczba mieszkańców powinna być podobna, a w wielomandatowych powinna być przydzielona odpowiednio do liczby mieszkańców.

*    2 metody zapewnienia materialnej równości:

•    tzw. stała norma przedstawicielstwa - ustalenie liczby mieszkańców na 1 mandat (np. w Polsce w latach 1952-60);

•    tzw. jednolita norma przedstawicielstwa - ustalenie stałej liczby posłów i dopasowywanie tej liczby mandatów do aktualnej struktury ludności (a nie wyborców), wg. art. 137 ust. 1 ows dzieli się liczbę mieszkańców przez liczbę posłów w danym okręgu.

*    Sejm - wybory równe. Senat - nie (początkowo koncepcja związana z taką samą reprezentacją województw, ale w nowej ordynacji rozdział mandatów pokierowany liczbą ludności, z zastrzeżeniem, że województwo może zostać podzielone na mniejsze okręgi wyborcze, ale musi zostać zachowana w ramach województwa jednolita norma przedstawicielstwa)

*    w wyborach do Parlamentu Europejskiego - pominięto tą kwestię.

» stosunek zasady równości do biernego prawa wyborczego

*    każdy kto ma bierne prawo wyborcze, ma równe prawo zostania kandydatem;

*    granice dopuszczalnego zróżnicowania sytuacji prawnej partii możliwe jest z uwzględnieniem zasady proporcjonalnej równości szans; w sferze prawnej żadne uprzywilejowanie kandydatów nie może mieć miejsca (wyrok TK z 1994 r.), natomiast w sferze działań niepaństwowych (np. wewnątrz partyjnych) jest do pewnego stopnia dopuszczalne.

ZASADA BEZPOŚREDNIOŚCI - oznacza, że wyborca oddaje swój głos na osobę/y, które mają być wybrane, tzn. decyduje bezpośrednio o składzie organu przedstawicielskiego; zakaz organizowania wyborów na zasadzie wielostopniowości. Zasada ta dotyczy w Polsce wszystkich procedur wyborczych, natomiast system pośredni jest typowy dla organizacji społecznych, stowarzyszeń, partii politycznych, itp.