27425

sprawy uprawnioną). Wtedy to podmiot A ma roszczenie wystąpienia do odpowiedniego organu (sądu), aby organ nakazał podmiotowi B wypełnienie zobowiązania (np. naprawił szkodę).

Stosunek podległości kompetencyjnej:

a Administracyjno-prawny łączy petenta z urzędem

b Nicrównorzcdność stron - jeden z podmiotów jest podległy kompetencyjnie drugiemu podmiotowi

c Organ mający określoną kompetencję ustanawia normę indywidualną i konkretną albo abstrakcyjną w stosunku do określonego podmiotu (np. wydanie koncesji, udzielenie pozwolenia); obowiązek wtedy się aktualizuje (nałożenie obowiązku) albo dezaktualizuje (zwolnienie z obowiązku)

Elementy stosunku prawnego:

a Podmiot stosunku prawnego - taki podmiot, któremu przysługują uprawnienia lub obowiązki wynikające z faktu istnienia określonego stosunku prawnego (np. państwa, organizacje międzynarodowe - oparte na prawic międzynarodowym publicznym) b Przedmiot stosunku prawnego:

•    zachowania podmiotów stosunku prawnego, polegające na podjęciu, zaniechaniu itp. związane z treścią stosunku prawnego

•    nie zachowania, ale rzeczywiste przedmioty będące obiektem zainteresowania podmiotów stosunku prawnego:

■    rzeczy - materialne części przyrody, występujące w stanie pierwotnym:

•    nienichomości (grunty rolne, budynki, części budynków)

•    ruchomości (te, które nie są ruchomościami)

■    pożytki:

•    naturalne z rzeczy (ryby, drzewostan z lasu, zboże, owoce, warzywa)

•    prawne z rzeczy (mogą być przedmiotem stosunku prawnego, np. z bycia właścicielem, najemcą: czynsz, odsetki, kwota najmu)

■    piasek, woda, żwir, gaz - mogą być również przedmiotem stosunku prawnego, ale nie w stanie wolnym

■    energia elektryczna, cieplna, wynalazki, wiedza, pieniądz, dobra osobiste, prawa autorskie

■    dobra osobiste = zdrowie, cześć, wolność, swoboda sumienia, nazwisko, wizerunek, nietykalność mieszkania

■    przedsiębiorstwo, spółki itp.

a Treść stosunku prawnego - uprawnienia bądź zobowiązania wynikające ze stosunku prawnego; uprawnienia bądź obowiązki podmiotu stosunku prawnego

Podmiotami stosunku prawnego mogą być (na podstawie Kodeksu Cywilnego):

1    Osoby fizyczne

2    Osoby prawne

3    Ułomne osoby prawne