27439

w określonym celu zaczęto określać słowem fundacja. W czasach nowożytnych już zbudowano podział na fundacje:

•    Niesamodzielne - wyodrębniony celowo majątek jest oddany w powiernictwo, zarząd jakiemuś podmiotowi prawa.

•    Samodzielne - w średniowieczu uznano, że taki majątek stanowi samodzielny podmiot prawa (ten szpital sam jest podmiotem, sam siebie samego). Z tej tendecji powstało pojęcie osoby prawnej (korporacyjnej i fundacyjnej - mają odrębny majątek, cuzestniczą w podmiocie, funkcjonują o określone zasady).

Szczególna rola perspektywy procesowej

Actio formula wyrok - W antycznym Rzymie nie było kodeksu cywilnego, więc trudno o ochronę prawną i ochronę własności. Można się było odwołać się do edyktu pretorskiego (mówmy o okresie prawa klasycznego). Skarga uruchamia prosec formuła procesowa, program prowadzenia procesu wydanie wyroku i dopiero ten wyrok jest weryfikacją tego, czy określone uprawnienie istnieje czy nie. I dopiero ten wyrok określa istnienie jakiegoś przepisu, problemu lub nie. Jest to istota myślenia skargowego. Szuka się środka, przy użyciu którego określone uprawnienie można zweryfikować. Dopiero od XVIII wieku wprowadzono prawo podmiotowe, wyodrębniono prawo materialne i procesowe (humanizm prawniczy).

Współcześnie obowiązuje model drugi. W nim wiemy jakie mamy uprawnienia, regulują to przepisy prawa, dopiero w odniesieniu do nich mogę się odwoływać. Jeżeli przegrałam proces, to mogę go wznowić, jak są nowe dowody. W poprzednim przypadku wyrok przesądza wszystko, nie można wznowić procesu, wyrok decyduje o istnieniu lub nie uprawnienia. Decyduje nie wyrok, a prawo materialne większa przewidywalność ochrony prawnej i jej niezależność od błędów procesowych. Jednak prawo skargowe rzymskie dało podstawy do budowania prawa podmiotowego.

W Rzymie i współcześnie dochodzi do konfliktów, potrzebne były narzędzia regulowania tego.

1 Pozaprocesowa ochrona praw prywatnych:

•    Pomoc własna - odebranie swojego siłą, ktoś zabrał mi płaszcz, to go sobie siłą odbiorę, był to sposób bardzo trwały i popularny; czasami pomoc własna występuje tez dzisiaj, jest to bardzo efektywna metoda egzekwowania swojego. Tendencje do ograniczania pomocy własnej. Oferuje się stronom konfliktu inny model jego rozwiązania, jeszcze nie zmusza, ale oferuje się nemo iudes in causae sua. Ponadto stara się o eskalacje przemocy.

o Obronna (defensywna) - trwała jej akceptacji. Paremia: jest dozwolone, aby na siłę odpowiadać siłą. Siła została użycia w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachy. Po drugie: siła zastosowana w celu zamachu powinna być współmierna albo adekwatna do istniejącego zagrożenia.

o Zaczepna (ofensywna) - nadużycie siły do obrony; początkowo było to dozwalane, jednak stoponiowo ograniczano np. za Marka Aureliusza - jeżeli ktoś chce w drodze ofensywnej odzyskać własność o traci do tego prawo, potem w prawie poklasycznym -traci własność.

•    Ugoda - jeżeli strony dogadały się same, zawarły ugodę - trzeba to uznać. Jeżeli państwo się godzi na to, to ugoda jest lepsza niż rozwiązanie państwa, godzono się w prawie