29756

Modele organizacji aparatu adm.

I. Model scentralizowany

1.    punkt ciężkości administrowania spoczywa w rękach organów naczelnych, centralnych (organy wyższe), które decydują we wszystkich ważnych sprawach

2.    organy niższe są silnie skrępowane, niesamodzielne, mogą wykonać np. czynności przygotowawcze

3.    scentralizowany model wiąże się nierozłącznie z ..hierarchicznym podporządkowaniem” organów adm. niższych szczebli organom wyższym (podporządkowanie w układzie pionowym).

Zasada hierarchii charakteryzuje się:

a)    poszczególni członkowie jednostki organizacyjnej mają w układzie stopniowym określoną rangę

b)    ranga związana jest z prawem wydawania zarządzeń lub z obowiązkiem ich wykonywania

c)    obejmuje prawo kontroli oraz uzyskiwania informacji od jednostek podległych

d)    występuje podwójna zależność:

-    służbowa - nie ma prawnego ograniczenia sfery wydawania poleceń służbowych przez organ wyższy organom niższym, które nie posiadają względnej samodzielności

-    osobowa - organ wyższego stopnia ma prawo obsadzania stanowisk w organach bezpośrednio lub pośrednio niższych szczebli, zwolnień, awansów, pociągania do odpowiedzialności Zalety:

1.    jednolitość działania aż do najniższego stopnia

2.    łatwe ustalenie i wyegzekwowanie odpowiedzialności

3.    brak sporów kompetencyjnych (powstałe spory rozstrzyga szef)

4.    jasny układ kompetencji w działaniu wobec obywateli II. Model zdecentralizowany

5.    punkt ciężkości administrowania leży w organach terenowych, które wykonują przeważającą część zadań adm.

6.    organy niższe nie są liierarchicznie podporządkowane organom wyższego stopnia ( podmioty adm. mają prawnie zagwarantowaną samodzielność ), a to w konsekwencji prowadzi do samodzielnego, wolnego w określonym zakresie od ingerencji organów wyższycli, wykonywania adm.

7.    organy centralne zachowują prawo udzielania wytycznych Zalety:

1.    zbliżenie podmiotu decydującego do załatwianej sprawy

2.    lepsza możliwość kierowania procesem decyzyjnym - mniej skomplikowana organizacja

3.    większa przejrzystość - lepsze i szybsze poznanie wad i zalet

4.    mniejsze obciążenie pionowego przepływu informacji

5.    zwiększenie poczucia odpowiedzialności

6.    zwiększenie możliwości wprowadzania innowacji

Zakres działania - wskazuje, jakimi sprawami ma się zajmować dany organ - przepisy o zakresie działania nie są wystarczającą podstawą do podejmowania przez organ działań o charakterze władczym, do tego potrzebne są przepisy upoważniające do takiego działania, a więc przepisy kompetencyjne.

Kompetencje (właściwości) organu zespół uprawnień dotyczących określonego zakresu spraw, w których organ ma prawo, a z reguły obowiązek działania, określają jaki podmiot lub organ adm. jest powołany do załatwienia sprawy adm. danego rodzaju.

Rodzaje własności (kompetencji):

1.    rzeczowa - dotyczy przydzielonych danemu organowi kategorii spraw

2.    miejscowa (terytorialna)- dotyczy terytorium działania organu

3.    instancyjna - zakłada wielostopniową organizację adm. i rozstrzyga, którego stopnia organ jest właściwy do załatwienia danej sprawy

4.    funkcjonalna - rozstrzyga, który z wewnętrznych organów danego podmiotu właściwy jest do załatwienia danej sprawy