28340

- niemetale: Bor, Jod, Fluor, Krzom

Pierwiastek	Forma występowania	Niektóre funkcje biologiczne	Przykładowe objawy niedoboru u zwierząt i człowieka	Przykładowe objawy niedoboru u roślin
Żelazo (Fe)	Fe**	*    składnik białek złożonych (hemoglobiny, mlogloblny), transportujących tlen *    składnik wielu enzymów (np. cytochromów) *    katalizator syntezy chlorofilu	*    anemia *    osłabienie *    bóle głowy *    a rytm i a serca *    zakłócenia procesu oddychania	•    zakłócenia przebiegu oddychania i fotosyntezy *    chloroza młodych liści
Kobalt (Co)	Co^1*	*    składnik witaminy B(, •    konieczny dla roślin motylkowych żyjących w symbiozie z bakteriami brodawkowymi	* zaburzenia procesu krzepnięcia krwi	* zahamowanie procesu wiązania azotu przez rośliny motylkowe
Miedź (Cu)	CuF	*    składnik enzymów oksydoredukcyjnych *    ważna w syntezie hemoglobiny i chlorofilu	* zaburzenia procesu oddychania komórkowego	* bielenie i zasychanie wierzchołków młodych liści
Mangan (Mn)	Mn^J*	•    aktywator enzymów cyklu kwasu cytrynowego •    aktywator enzymów fazy jasnej fotosyntezy	* zaburzenia procesu oddychania	*    chloroza liści *    usychanie liści
Cynk (Zn)	ZrP	*    składnik Insuliny (hormonu obniżającego poziom cukru we krwi) *    składnik wielu enzymów uczestniczących w przemianach białek i węglowodanów *    odpowiada za syntezę związków regdujących wzrost i rozwój roślin	*    powolne gojenie się ran *    choroby skóry *    łamliwość włosów i paznokci *    zaburzenia rozwoju i czynności gonad	*    chloroza •    karlenie liści
Jod U)	J*	• składnik hormonów tarczycy	*    obrzęki skóry *    wole *    kretynizm	* nie stwierdzono
Fluor (F)	F	* wchodzi w skład kości i szkliwa zębów	* podatność zębów na próchnicę	* nie stwierdzono

suchej masy

* są to m.in. Rad, Złoto, Srebro, Platyna, Selen

WIĄZANIA I ODDZIAŁYWANIA CHEMICZNE

WIĄZANIA

1)    wiązania kowalencyjne (silne)

■ np. między dwoma atomami C, H lub O

*    połączone atomy mają wspólne elektrony i każdy z tych elektronów przyciągany jest przez protony obu pierwiastków

*    wspólne pary elektronowe mogą tworzyć tez różne pierwiastki, np. węgiel i atomy wodoru w cząsteczce metanu (CH,), atomy azotu i atomy wodoru w cząsteczce amoniaku (NH,) lub tlen i atomy wodoru w cząsteczce wody (HjO)

*    wiązanie pojedyncze - wiązanie kowalencyjne wytworzone między dwoma atomami przez wspólną parę elektronów

*    wiązanie podwójne - wiązanie kowalencyjne wytworzone między dwoma atomami przez dwie wspólne pary elektronów

*    wiązanie obojętne - atomy w cząsteczce wykazują podobną elektroujemność (miarę siły przyciągania przez atom elektronów tworzących wiązanie chemiczne)

*    wiązanie spolaryzowane - atomy w cząsteczce wykazują różną elektroujemność (np. cząsteczka wody)

2)    wiązania jonowe (silne)

*    powstają między naładowanymi róznoimienrue jonami (kationami i anionami) albo grupami chemicznymi

*    elektrony zostają przeniesione z jednego atomu do drugiego, dlatego charakter wiązania jest polarny

*    kation - atom. który stracił elektron, dodatnio naładowany (Na*, K*. Mg** Ca**)

*    anion - atom. który zyskał elektron, uiemnie naładowany (Cl )

*    dzięki przeciwnym ładunkom elektrycznym kabony i aniony przyciągają się wzajemnie, tworząc związek jonowy

*    związki z wiązaniami jonowymi, np. NaCI, mają tendencję do dysocjacji w środowisku wodnym na jony. które następnie podlegają hydratacji

ODDZIAŁYWANIA

3)    wiązania wodorowe (słabe)

*    powstaje między wodorem związanym kowalencyjnie z elektroujemnym pierwiastkiem a innym pierwiastkiem elektroujemnym

*    mogą zapewniać silne połączenia między cząsteczkami (np. wody. białek, kwasów nukleinowych), pod warunkiem ze jest ich bardzo dużo

4)    wiązania van der Waalsa (bardzo słabe)

*    zachodzą między grupami chemicznymi, znajdującymi się w małej odległości od siebie

*    grupy te różnią się niewielkimi, przeciwstawnymi co do znaku ładunkami elektrycznymi

*    mimo niewielkiej energii, siły van der Waalsa przyczyniają się do stabilizacji rozmaitych związków (np. białek, kwasów nukleinowych), szczególnie gdy występują w większej liczbie

5)    oddziaływania hydrofobowe

*    powstają między fragmentami cząsteczek nlepolarnych

*    fragmenty te są nierozpuszczalne w wodzie i mają tendencję do skupiania się razem, jak np. w warstwie lipidowej błon komórkowych