29822

2

Bardzo trudne jest w rozwiniętych społeczeństwach ścisłe przyporządkowanie wyodrębnionym kategoriom społecznym (klasom, warstwom) określonych stylów kultury. O współczesnej kulturze symbolicznej poszczególnych klas mówić można w dwóch znaczeniach:

1.    w ujęciu dystrybutywnym - jako o kulturze klas czyli o ogóle treści kulturalnych i kanałów ich przekazu np. kultura robotników, chłopów.

2.    w ujęciu kolektywnym - jako o kulturze klasowej, czyli swoistych dla tej klasy wartościach i formach kultury wchodzących do całości dorobku kulturalnego społeczeństwa i nie ograniczonych w odbiorze do członków tej klasy np. kultura robotnicza, chłopska (ethos).

Zróżnicowanie klasowe kultuty jest zmienne i nie zawsze odpowiada ostrości podziałów klasowych, zależy także od roli kultury jako społecznie uznanego wskaźnika zróżnicowania i dobra o prestiżowym charakterze. Jeżeli ta prestiżowa funkcja jest nikła, przynależności do wyższych kategorii społeczno-ekonomicznych nie towarzyszy udział w wyższej kulturze.

W dziedzinie wartości uznawanych oraz w dziedzinie sposobu rozumienia i interpretacji symbolicznych przekazów mamy do czynienia ze szczególnie silnym wpływem kultury społecznej unifikującej i standaryzującej doświadczenia kulturalne. Pierwszym czynnikiem standaryzacji jest wpływ rodziny który ujednolica elementy przekazu w obrębie małej grupy choć jest zarazem czynnikiem różnorodności z punktu widzenia makrostruktur. W rodzinie dokonuje się zadanie przekazania podstawowego, ogólnonarodowego kodu językowego oraz jego subkodowych odmian klasowych i regionalnych. Drugim czynnikiem unifikacji jest szkoła nazywana przez P. Bourdieu gwałtem symbolicznym ponieważ szkolny system transmisji kultury symbolicznej ma w całości cliarakter przymusowy (wybór i ocena przekazywanych elementów kultury oraz utrwalenie kryteriów ocen). O samym wyborze treści kulturalnych decyduje w dużej mierze repertuar obiektywnie dostępnych przekazów który zależy od prowadzonej polityki kulturalnej (ewentualnie pluralizmu polityk różnych podmiotów). Polityka może jednak o wiele łatwiej eliminować pewne treści niż działać w celu faktycznej recepcji i określeniu charakteru odbioru. Działają tu bowiem mechanizmy aktywnego, twórczego odtworzenia (ogółu reakcji odbiorcy na przekaz symboliczny) których podmiotem są sami odbiorcy. A ich odbiór efektów działalności artystycznej zależy głównie od wykształcenia i kompetencji kulturowej. Szczególnie estetyczna funkcja artystycznych przekazów podlega różnicującym wpływom wykształcenia.

Podsumowując. Wszystkie powyższe wnioski, dotyczące klasowego-zawodowego charakteru różnicowania uczestnictwa w kulturze, mają ciągle charakter liipotetyczny. Główną zmienną jest poziom i cliarakter wykształcenia.

Opracowanie: Robert Radlak / DTP: Michał Pyka