30285

wzorcami można niekiedy osiągnąć poprzez budowę złożonych systemów nadzoru i kontroli lub wręcz wymuszeń.

■ Normatywny charakter przepisów. Przepis jako norma zachowań człowieka w organizacji

podporządkowuje jego postępowanie regułom zbiorowego osiągania celów. To podporządkowanie zmierza do uzyskania niezbędnego poziomu koordynacji działań. Jego norma może przybrać więc formę:

0 Nakazu działania w określony sposób lub osiągnięcia założonego wyniku 0 Zakazu działania w określony sposób lub osiągnięcia wyniku poniżej założonego minimum.

Jeżeli przepis ma charakter obligatoryjny ( a więc związana jest z nim określona nagroda lub kara), to winien on być tak skonstruowany, aby mógł być przestrzegany i umożliwiał działanie najmniej sprawnego spośród potencjalnych jego adresatów i to w warunkach, które uznawane są za normalne.

Im bardziej szczegółowe są przepisy, tym łatwiej członkowi organizacji stwierdzić, że daje z siebie więcej niż organizacja wymaga jako minimum. Tym częściej może domagać się nagrody w postaci dodatkowych świadczeń.

Reakcja na nieprzestrzeganie przepisów polegająca na mnożeniu przepisów oraz ich uszczegółowieniu prowadzi do „rozpędzenia błędnego koła formalizacji".

Organizacja niesformalizowana obejmuje ona te cele, zadania, stosunki wewnątrzorganizacyjne oraz sposoby zachowań, które świadomie pozostawiono poza procesem formalizacji (nie sformalizowano).

Organizacja nieformalna to przejawy odstępstw od zaprojektowanej organizacji formalnej.

Organizacja rzeczywista to faktycznie funkcjonująca część zaprojektowanej organizacji formalnej, organizacja nieformalna, organizacja niesformalizowana i organizacja pozaformalna.

Organizacją nierzeczywistą są natomiast nieprzestrzeganie składniki organizacji formalnej, jak np. faktycznie nie wykonywane zadania ujęte w zakresach czynności, nie realizowane punkty procedury działania, zmienione kolejności faz procesu decyzyjnego itp. Tak rozumiana organizacja nierzeczywista nazywana jest także dosadniej fikcją organizacyjną.

Optimum formalizacji

Poziom sprawności Poziom sprawności

Poziom sformalizowania

XI, X2 - poziom formalizacji instytucji A i B