31863

•    w BGB mamy do czynienia z katalogiem zamkniętym - ściśle określone przypadki ubezwłasnowolnienia, w ZGB choroba psychiczna, pijaństwo i inne takie okoliczności, czyli jak to mawia klasyk: SZKOLĄ WOLNEGO PRAWA

Osoby prawne/osobowość prawna

1 W prawie rzymskim:

•    u Dajcziego mówimy, że osobowość prawna ukształtowała się w prawie rzymskim, u Szafrana prawda jest inna - nie było

•    mieli na gruncie prawa publicznego - korporacje (państwo, fiskus, gminy miejskie)

•    posiadali teź spółki (o zupełnie innym charakterze niż dzisiaj)

-    zawierali umowę w celu osiągnięcia celu, ale w przypadku zmiany substratu osobowego, spółka automatycznie ulegała rozwiązaniu - a więc nie możemy mówić o osobowości prawnej

-    współczesne spółki nabywają same, w Rzymie jeden z członków zarządu musi nabyć jakieś dobro, a potem przekazać je na rzecz spółki

•    istniały fundacje, ale nie posiadały one samodzielnego substratu majątkowego

•    również organizacje piae causae (chrześcijańskie fundacje dobroczynne) nie miały osobowości prawnej, a poza tym to już początek feudalizmu

1 Konstrukcja osobowości prawnej do XVIII wieku:

•    przeciwstawiono osoby fizycznie naturalnie osobom sztucznym

•    brak pełnej konstrukcji i precyzji

•    za przyczyny powstania konstrukcji osobowości prawnej wyróżniamy słabość państwa, rolę w życiu prawnych mniejszych i większych zbiorowości, a także doktrynę:

1)    doktryna kanonistów

•    tworzą oni teorię osoby moralnej - zbiorowości w obrębie kościoła (np. klasztor)

•    kanoniśd nie przewidzieli jednak, że te formułę potem przejmą inne związki wyznaniowe - np. gminy protestanckie czy żydowskie

2)    glosatorzy

•    tworzą koncepcję osobowości prawnej okręgu miejskiego (wynika to z doświadczeń komun włoskich)

3)    komentatorzy

•    im zawdzięczamy stworzenie teorii osoby fizycznej (Bartolus de Saxoferrato)

•    osobowość prawna przysługuje już nie tylko organizacją kościelnym (kanoniści), ani tylko gminą miejskim (glosatorzy) ale wszystkim uniwersytetom, kompaniom handlowym i innym (przełom

1 Przykłady korporacji (o substracie osobowym) w czasach feudalnych:

1 związki polityczno-terytorialne mające osobowość prawną

•    były to np. marki, opola, wierwy

•    chodziło o wspólne dysponowanie ziemią, wodami, łąkami

1    związki religijne (biskupstwa, klasztory) - ich rozwój zawdzięczamy kanonistom

2    organizacje miejskie (w Polsce od XIII wieku)

•    ich rozwój był możliwy dzięki glosatorom i komentatorom

•    było to miasto pojmowane jako całość, ale i miejskie organizacje zawodowe (cechy, gildie)

•    a także uniwersytety i bractwa 1 wsie-gromady

•    w ich skład wchodził własny majątek nieruchomy (pastwiska i łąki) jak i ruchomy (ks. sądowe)

1    państwo - przejście od monarchii patrymonialnej do stanowej

•    to zasługa legistów, którzy pojmowali państwo jako korporację

•    zasługi w tej dziedzinie ma także Paweł z Włodkowic, który zbudował koncepcję Korony Królestwa Polskiego

2    korporacje gospodarcze (XVI wiek):

•    spółki akcyjne i kompanie handlowe - w Polsce dopiero od XVIII wieku