32073

ale nie nakaz dokonania czynności, a wg. SN późniejsze uchylenie tej decyzji nie powoduje nieważności samo z siebie;

•    ustawowo określane priorytety na rzecz pewnych podmiotów (np. prawo pierwokupu nieruchomości rolnej);

•    obowiązkowe procedury wyłaniania kandydatów, min. w trybie aukcyjnym lub przetargowym, szczególnie w sektorze publicznym;

•    nakazy zawierania umów - ograniczenia dot. nie tylko wyboru strony, ale z konieczności logicznej muszą zarazem określać ich treść -► zaprzeczenie wolności kontraktowej, w systemie demokratycznej gospodarki rynkowej powinna być nadzwyczajnym wyjątkiem [np. ubezpieczenia obowiązkowe, obowiązek zawarcia umowy o świadczenie usług przesyłowych (ciepła, paliw, gazu, elektryczności)]

Umowy adhezyjne

•    przedsiębiorstwa zajmują dominującą lub monopolistyczną pozycję, a druga strona (konsument) jest pod presją ekonomiczną, gdyż jeśli nie zaakceptuje warunków przedstawionych przez przedsiębiorstwo nie uzyska potrzebnej usługi lub rzeczy -* faktyczna nierównorzędność, ale i te umowy dochodzą do skutku przez zgodne oświadczenia woli obu stron — panujący pogląd kwalifikuje je jako umowy;

•    wymagają szczególnego uregulowania ze względu na ten ich charakter - prawo zobowiązań;

Zastępcze oświadczenie woli

•    art. 64 kc - prawomocne orzeczenie sądowe stwierdzające obowiązek złożenia określonego oświadczenia woli, zastępuje to oświadczenie;

•    przepis ten nie stanowi samoistnej podstawy prawnej roszczenia, a jedynie nakazuje wiązać z tym orzeczeniem określone skutki;

•    zastępuje formy szczególne przewidziane przez ustawę lub strony;

•    nie mają charakteru orzeczeń deklaratoryjnych, tzn. orzeczenia bezpośrednio zasądzające na określone świadczenie,

•    zapadają po stwierdzaniu, Ze strona jest zobowiązania na podstawie jakiegoś zdarzenia prawnego do świadczenia;

•    w orzeczeniu sąd może, na podstawie wykładni stanu faktycznego, orzec o tym czy wymagane oświadczenie woli zostało złoZone (np. w przypadku milczenia adresata oferty) i określić jego konsekwencje prawne -»wtedy nie zastępuje orzeczenia;

•    jeśli zastępuje oświadczenie woli, ma wtedy funkcję kreującą - charakter konstytutywny (prawo tworzący);

•    takie orzeczenie stanowi podstawę roszczenia o świadczenie należne na podstawie tak stwierdzonego oświadczenia woli;

•    mogą dotyczyć czynności jednostronnych i umów;

•    kwestia problematyczna -» co adv oświadczenie woli stanowi jedynie element umowy? czy orzeczenie sadowe zastępuje oświadczenie woli pozwanego czy tez powoda? — SN (7) stwierdził, że zasadą jest że orzeczenie zastępuje tylko oświadczenie pozwanego, ale opatrzył tą zasadę wyjątkami uznając, Ze obejmuje ono teź zawarcie umowy przyrzeczonej oraz gdy sąd uwzględnia powództwo o stwierdzenie obowiązku zawarcia umowy zgodnie z żądaniem powoda orzeczenie to stwierdza zawarcie umowy i zastępuje umowę

Orzeczenie sądowe jako zdarzenie cywilnoprawne

•    w wyjątkowych, wyraźnie ustawowo przewidzianych sytuacjach sąd może wydać orzeczenie konstytutywne, które mają walor zdarzeń cywilnoprawnych (powstaje,