32200

Etapy w opanowaniu mowy pisanej:

1.    Etap, w którym funkcja graficznej reprodukcji słowa uczynnia się tylko pod wpływem działania wzrokowego bodźca pisma łącznie z jego bodźcami akustycznymi i kinestetyczno-ruchowymi (konieczna jest analiza słuchowo-artykulacyjna i dany wzrokowo wzór pisma);

2.    Etap graficznego reprodukowania słowa słyszanego (czynność pisania unichamia się pod wpływem bodźców słuchowo-kinestetycznych, co w dydaktyce odpowiada pisaniu wg wzoru własnej mowy mówionej lub pisaniu ze słuchu);

3.    Etap pisania słów pomyślanych, (...) bywa zwykle przygotowany stopniowo prze wprowadzenie pisania z pamięci słów poprzednio widzianych lub słyszanych”.

Proces kształtowania umiejętności czytania i pisania rozpoczyna się w przedszkolu od rozwijania gotowości do czytania i pisania oraz kształtowania tzw. elementarnej umiejętności czytania i pisania.

Dziecko w klasie pierwszej powinno cechować się następującymi właściwościami.

-    umiejętnością dostrzegania, odpoznawania i różnicowania dźwięków otoczenia.

-    poprawnym wymawianiem głosek (ich połączeń) ojczystego jeżyka,

-    umiejętnością wyrazistego mówienia, wyróżniania, rozpoznawania i powtarzania głosek.

-    dokonywaniem analizy i syntezy dźwiękowej wyrazów..

-    dobrym poziomem spostrzegawczości wzrokowej.

Ponadto:

-winno być zaznajomione z istotą symbolu graficznego,

•    mieć ukształtowana motywację do samodziebiego czytania,

-    posiadać umiejętność dokonywania analizy i syntezy słuchowo wzrokowej znanych wyrazów, kojarzyć głoski z literami

-    odczytywać odpowiednio dobrane wyrazy,

-przyporządkowywać podpisy do rysunków,

-układać i odczytywać krótkie zdania.

-    czytać krótkie teksty w powiązaniu z dobranymi ilustracjami.

Istota czytania związana jest ściśle z użytecznością tej umiejętności dla człowieka. Konsekwencja takiego stanowiska jest rozszerzenie definicji czytania i pisania. Obejmuje ona:

-    rozpoznawanie symboli graficznych i fonetycznych oraz odtwarzanie ich formy (kojarzenie ze sobą dwóch typów znaków: fonicznych i graficznych).

•    rozpoznawanie znaczeń tych znaków lub inaczej kojarzenie ciągów znaków ze znaczeniem, rozumienie znaczenia rozpoznawanych ciągów znaków.

-    ocenę wartości rozpoznawanych znaczeń, odniesienie ich do własnego doświadczenia i ocenę w kontekście tego doświadczenia.

Umie czytać tekst zatem osoba, która rozumie całość tekstu, umie wyłowić jego główna myśl - ideę. Rozumienie to dotyczy przede wszystkim nie tylko tego, co faktycznie zostało napisane, ale przede wszystkim tego. co tylko pośrednio zostało w tekście zawarte, określa się to jako umiejętność „czytaiua między wierszami”.

Szerokie ujęcie umiejętności czytania i pisania wyróżnia trzy nawzajem uzależnione od siebie aspekty:

1.    Techniczny - umiejętności cząstkowe to rozpoznawanie, kojarzenie i różnicowanie grafemów i fonemów, umiejętność ich odtwarzania (werbalnego w czytaniu i manualnego w pisaniu) w odpowiednim czasie. Istota tego poziomu to kojarzenie znaków graficznych z fonicznymi i odwrotnie (technika czytania i pisania).

2.    Semantyczny - umiejętności cząstkowe to kojarzenie rozpoznanych znaków z posiadanym doświadczeniem (dekodowanie znaków graficznych z fonicznymi), rozumienie dosłowne treści słów i zdań. Istota tego aspekm to rozumienie znaczeń zawartych bezpośrednio w tekście, rozumienie znaczeń poszczególnych fragmentów tekstu w kontekście całego tekstu (czytanie ze zrozumieniem).

3.    Kry tyczu o-twór czy- umiejętności cząstkowe to ustosimkowanie się do tekstu, ocena czytanych treści w kontekście własnego

doświadczenia, interpretacja teksm zakładająca rozumienie nie tylko dosłowne, ale także przenośne, umiejętność korzystania z odczytanych treści. Istota tego aspektu to refleksyjny, krytyczny stosunek do odczytywanych treści i ci znaczeń (czytanie krytyczne i twórcze).

Najkrócej można określić trzy aspekty poprzez pytania:

1.    techniczny - Jak?

2.    semantyczny- Co?

3.    krytyczno-twórczy - Po co?

2