33337

sprecyzować intencje teologiczne każdego ewangelisty oraz zrozumieć, w jaki sposób zużytkowali materiały, które mieli do dyspozycji. Rezultatem jest m.in. to, że w odczuciu biblistów zmniejszyła się różnica między „teologiczną' Ewangelią Jana a Ewangeliami „historycznymi”, czyli synoptykami. Marek, Łukasz i Mateusz „awansowali” do pozycji teologów, podobnie jak Jan. Zaczęto podkreślać predylekcje teologiczne i działalność redakcyjną ewangelistów, a także ich wierność Jezusowi. Wcześniej stawano w obronie wczesnego Kościoła, teraz broni się ewangelistów.

Źródła i prekursorzy

Redaktionsgeschichte można określić jako kierunek, którego celem jest odkrycie formy i treści materiałów używanych przez ewangelistę, a następnie ukazanie charakteru i ważności jego pracy nad istniejącym wcześniej materiałem.

Metodę tę można zastosować do każdego innego pisma Nowego Testamentu, ale przede wszystkim stosowano ją w badaniach Ewangelii synoptycznych. Nie jest ona absolutną nowością, także wcześniej egzegetów interesowały cechy charakterystyczne Ewangelii. Dawna egzegeza nie rozróżniała jednak tak wyraźnie materiałów tradycji od tego, co pochodzi z pracy redakcyjnej.

Źródeł Redaktionsgeschichte można szukać już w początkach naszego stulecia, w dyskusji dotyczącej Ewangelii Marka. Szkoła liberalna przekonana, że można poznać Jezusa takim, jakim był, opierała się na Marku, uważając, że jest bliższy faktów, a pod względem historyczności bardziej wiarygodny. Ewangelie Łukasza i Mateusza wydawały się zdradzać intencje teologiczne, Ewangelia Marka miała zawierać tekst czysty, nieskażony.

Kres takim poglądom położył W. Wrede swoją pracą o sekrecie mesjańskim. Dowodził w niej, że Ewangelia Marka, podobnie jak

Zasadnicze elementy pracy redakcyjnej ewangelistów według Redaktionsgeschichte

Redaktionsgeschichte bada własne oblicze każdej Ewangelii:    wkład teologiczny autora,

uporządkowanie wybranych materiałów, własną stylistykę. Ta metoda pracy spotkała się z uznaniem Urzędu Nauczycielskiego Kościoła. Instrukcja Papieskiej Komisji Biblijnej „De historica IWangeliorum veritate” z 1964 r. do głównych elementów redakcyjnej pracy ewangelistów zaliczyła to, że dokonali wyboru wśród materiałów tradycji, dokonali syntezy, zaadaptowali swe Ewangelie do potrzeb Kościołów lokalnych.

a) Wybór materiałów

Ewangeliści mieli do dyspozycji materiały istniejące wcześniej w formie pisemnej lub ustnej. W tym materiale dokonali wyboru, pomijając niektóre opisy czy słowa. O fakcie selekcji \\')'raźnie świadczą dwa zakończenia Ewangelii Jana (1 20,30; 21,25). To samo można dostrzec w Ewangelii Marka, która mając charakter narracyjny, przekazuje tylko dwie mowy: przypowieści (Mk 4) i mowę eschatologiczną (Mk 13). Łukasz opuszcza niektóre opowiadania Marka, na przykład drugie rozmnożenie chleba.