Środowisko symboliczne kształtuje nasze patrzenie na świat realny, działa na rzecz komuniowania i wywołuje reakcje. Jest źródłem wiedzy o faktach, o kulturze. Także środowisko realne wpływa na środowisko symboliczne.
b) Teoria spirali milczenia (Elizabeth Noelle - Newman, 1974)
Istnhieje zależność między komunikowaniem masowym a interpersonalnym oraz w stosunku do opinii innych członków społeczeństwa. Wyraża się ona w tym, że w większości ludzie obawiają się otwarcie i publicznie głosić swoje poglądy, jeśli maja przekonanie, że są one niezgodne z opiniami reszty społeczeństwa. Wtedy swoje poglądy ukrywają, zmieniają lub dostosowują. W taki sposób nakręca sie spirala milczenia.
Teorie spirali milczenia potwierdzają media, które preferują opinię rzekomej większości. W rezultacie opinie przekazywane w mediach nie zawsze reprezentują opinie realnej większości, ale raczej dobrze zorganizowanej mniejszości. Mniejszość uważana za większość może np. doprowadzić do uchwalenia ustawy przeciwnej poglądom większości, ale postrzeganej właśnie jako opinia większości. Poglądy, które są głoszone zdobywają więcej zwolenników, a ich alternatywy stają sie jeszcze cichsze, „głośne mniejszości” wpływają na klimat społeczny, zaś jednostki, które różnią się od medialnej dominacji - jeszcze bardziej się zamykają.
c) Teoria szkoły Pdlo Alto
Odrzucają linearne podejście do komunikacji. Komunikacja oparta jest na interakcji, negocjacji. Bardziej istotna jest rola odbiorcy niż nadawcy. Komunikacja angażuje wiele poziomów, zwrówno werbalnych jak i niewerbalnych.
Przedstawicielami szkoły Pało Alto są:
- Eduard llall (odległość w komunikowaniu)
Paul Watzlawick (człowiek nie może nie komunikować)
Orientacje w ramach szkoły Pało Alto: antropologiczna:
a) kinetyki (kinezjetyki) - Pało Alto, Ray Birdwhistell -analizują ruchy ciała kinemy w analogii do fonetyki (fonemy). Gesty, postawa, mimika tworzą zintegrowany system komunikowania .
b) proksemiki (E.Hall) - rola przestrzeni w procesie komunikowania jest uwarunkowana kulturowo.
- psychoterapeutyczna - komunikowanie postrzegane pod kątem zaburzeń psychicznych człowieka, związanych z przeżyciami w rodzinie, może być:
a) symetryczne - kiedy w rodzinie panują stosunki partnerskie
b) niesymetryczne - kiedy ralacje mają charakter poddaństwa
d) koncepcja determinizmu technologicznego (kanadyjska szkoła z Toronto, Harald Innis, Marshall McLluhan - ojciec studiów nad mediami).
Opiera sie na założeniu, że cała rzeczywistość społeczna, w tym także obszar komunikowania, jest zdeterminowana przez czynniki teclmologiczne. Z jednej strony umożliwiają one rozwój cywilizacji, z drugiej zaś są zagrożeniem. Każda tecluiologia coś daje i coś zabiera. Teoria amputacji (medyczno- psychologiczna) - powstała na bazie teorii dolegliwości, dyskomfortu. Centralny układ nerwowy człowieka broni się tzw strategią amputacji/izolacji. Co do komunikowania jest to otępienie , np technologia TV koncentruje człowieka na zmyśle wzroku, wyłączając praktycznie percepcję innego rodzaju