3357

5. Plan produkcji na 1997 r. (3 - 4) 13700

Przy obliczaniu planu produkcji założono, że wielkość produkcji wtoku na początek i koniec okresu planistycznego będzie taka sama. Jeżeli taka równość nie jest przewidywana, to produkcję wtoku na początek i koniec okresu należy przeliczyć na wyroby gotowe i różnicą stanów skorygować plan produkcji. Gdy planowany zapas produkcji wtoku na koniec okresu planistycznego jest większy od zapasu na początek okresu, różnicę dodajemy, a w przeciwnym przypadku różnicę stanu zapasów odejmujemy.

Budżet produkcji sporządza się w układzie miesięcznym. Podstawą sporządzenia budżetu jest plan sprzedaży wyrobów w układzie miesięcznym, uwzględniającą sezonowość sprzedaży.

Zadanie sprowadza się do tego, by w warunkach występowania sezonowości a jest to zjawisko powszechne, nie dopuścić do nadmiernych wahań produkcji w poszczególnych okresach roku i zapobiec dużemu wzrostowi zapasów wyrobów gotowych. Duże wahania produkcji podwyższają koszty, wysokie są również koszty zamrożenia kapitału obrotowego w nadmiernych zapasach wyrobów gotowych. Oszacowanie strat z tytułu wahań produkcji i wzrostu zapasów jest pomocne w wyborze planu produkcji i zapasów w układzie miesięcznym.

Celowe jest rozpatrzenie trzech możliwych wariantów kształtowania planu produkcji i zapasów:

■    stały poziom zapasów w poszczególnych miesiącach roku przy zmiennej produkcji, wynikającej z wahań sprzedaży:

■    stały poziom produkcji w poszczególnych miesiącach roku przy zmiennym poziomie zapasów, kształtowanych przez wahanie sprzedaży;

■    elastyczne, wyprzedzające dostosowanie produkcji i zapasów do wahań sprzedaży. Stabilizacja zapasów w pierwszym wariancie powoduje wysoki spadek produkcji w sezonie letnim, utrzymujący się przez kilka miesięcy. Minimalizacja wahań produkcji w drugim wariancie powoduje zmniejszenie zapasów do poziomu, który może zagrozić ciągłości sprzedaży w okresie pięciu miesięcy i znaczny wzrost zapasów w końcowych miesiącach roku, przy wysokiej sprzedaży. Wariant elastyczny zmniejsza wahania produkcji i zapasów w porównaniu z dwoma poprzednimi, a przede wszystkim skraca okres niskiego poziomu produkcji, co powoduje, że wariant elastyczny jest efektywny w każdych warunkach. Wysokie straty z tytułu przerwania ciągłości sprzedaży przy względnie niskich stratach z tytułu wahań produkcji mogą przemawiać za zastosowaniem wariantu pierwszego. Wysokie koszty ograniczania produkcji czy nawet jej wstrzymywania w okresie niskiej sprzedaży (np. przemysł nawozów mineralnych) mogą uzasadniać wysokie wahania zapasów, tj. zastosowanie wariantu 2.

Elastyczny wariant budżetu produkcji i zapasów można zbudować przyjmując kryterium minimalizacji łącznych strat z tytułu wahań produkcji i zapasów. Elastyczny wariant buduje się najczęściej zakładając dopuszczalny przedział wahań miesięcznych produkcji (np. 20% średniej miesięcznej produkcji planowanej liczonej dla roku) i minimalny poziom zapasu.

Budżet produkcji w układzie miesięcznym jest podstawą do sporządzenia budżetu robocizny bezpośredniej.

Wymieniony budżet sporządza się w trzech przekrojach:

1)    ośrodków odpowiedzialności za koszty, tj. wydziałów produkcyjnych,

2)    wyrobów,

3)    czasowym (miesięczno-kwartalnym).

Budżet robocizny bezpośredniej sporządza się w przekroju ośrodków odpowie-