35064

systemu prawa krajowego^{1 2} wyróżnia się zatem swoiste tradycyjnie'„podzbiory”: prawo publiczne i prawo prywatne, które podlegają dalszymi podziałom, dokonywanym w oparciu o kryteria przedmiotu regulacji (czyli charakteru stosunków regulowanych społecznych), podmiotu regulacji (tj. z uwagi na podmioty jakich prawo dotyczy), zasięg terytorialny (prawo obowiązujące na całym obszarze kraju i prawo miejscowe), czy metody regulacji (prawnocywilną, prawnokarną, prawnoadministracyjną).

Za prawo publiczne uznaje się przepisy - najogólniej rzecz ujmując - regulujące stosunki prawne pomiędzy państwem (jego organami) a obywatelem oraz stosunki między organami państwa. Można również zwrócić uwagę, że prawo prywatne chroni interes jednostki a publiczne interes ogółu. Inne w obydwu podzbiorach są środki ochrony prawnej: w prawie prywatnym ochrona interesu jednostki następuje - co do zasady- na jej wniosek skierowany do właściwego organu państwowego (sądu, organu administracyjnego), który w razie stwierdzenia naruszenia prawa nakłada sankcję. W razie naruszenia prawa publicznego organy państwowe działają z urzędu i wymierzają sankcję w razie zajścia określonych zdarzeń prawnych.

Schcmat/rysunck nr 1³

Prawo prywatne

Prawo publiczne

Prawo konstytucyjne

Prawo cywilne materialne

Prawo karne materialne

Prawo

pracy

Prawo karne procesowe

Prawo administracyjne materialne

Prawo

rodzinne

Prawo administracyjne procesowe

1

¹ Poza naszymi zainteresowaniami pozostaje system prawa precedensowego.

* Podział tai został wprowadzony przez rzymskiego prawnika Ulpiana.

2

Za T. Stawecki, P. Winczorek, „Wstęp doprawoznawstwa", C.H. Beck. wyd. 4. Warszawa 2003, s. 122.