limloyiu rrpeiytnrtum itta kandydat
Wyróżnia się zatem pięć er:
1. archaiczną mpo^Mśtnjażyęia:
2. pnicru/ylę/ni. .cfŁ.h?zŁn^tfWCÓw wodaflfo
pierwszy dokonali kolonizacji lado;
4 me/o/oic/ną erę panowania gadów;
5. kcpn/plczng erę panowania ssaków na ladzie i »L»iMlzię.8lMakQW_W PO* ittfZU.
Historię życia omówimy zgodnie z owym przyjętym podziałem biorąc pod uwagę to, co wiemy o prawdopodobnych zmianach środowiska nieożywionego i towarzyszącej im ewolucji organizmów,
2.2.2.1. Kra archaiczna albo archeozoiczna
Kra archaiczna (gr. archaios starożytny; zoon zwierzę) to najstarszy i najdłuższy czas w historii organizmów. Jej początek datujemy na przeszło 4 miliardy lat temu, trwała zaś ponad 2 miliardy lat. Wiadomości o owej erze są bardzo skąpe. Prawdopodobnie Ziemia u początków ery archaicznej była na takim etapie rozwoju, na jakim jest obecnie planeta Wenus. Nasza planeta była mniejsza niż obecnie (najprawdopodobniej od owych czasów następuje jej rozszerzanie) i większość jej obszaru stanowiły lądy. Do jej powierzchni nie docierało światło słoneczne, zatrzymywane przez gęstą atmosferę. Powierzchnia lądów niemal nieustannie zmywana była ulewnym deszczem. Nie wiemy jak wyglądały kontynenty i ile ich było - wiemy tylko, że skały na ich powierzchni, nagie (bo nic chronione żadną roślinnością) ulegały bardzo szybkiej erozji. Liczne wulkany wyrzucały z głębi Ziemi nowe porcje skal i gazów. Atmosfera zbudowana przede wszystkim z takich gazów jak metan, amoniak, para wodna, siarkowodór, cjanowodór, dwutlenek węgla i tlenek węgla, była gęsta i wywierała na powierzchnię skał i mórz olbrzymie ciśnienie, rzędu 300-400 MPa4 (dla porównania: dziś na poziomie morza tzw. normalne ciśnienie atmosferyczne wynosi 0,1013 MPa). W tej gęstej atmosferze niemal bez przerwy zachodziły wyładowania atmosferyczne (nawiasem mówiąc, błyskawice były wówczas jedynym oprócz ognia wulkanów - źródłem światła na Ziemi). Owe wyładowania powodowały powstawanie w atmosferze związków organicznych; w górnych warstwach atmosfery związki takie powstawały pod wpływem promieniowania ultrafioletowego. Pod wysokim ciśnieniem łączyły się ze
1 A
MPa mcgapadmli; | atmosfera - 0,1013 MPa.
Ryc. 2-3. „Zegar ewolucji”. Cały czas istnienia żyda na Ziemi podzielono na 24 równe odcinki czasom („godziny”).
A - wyjście roślin na ląd;
B - wyjście płazów i owadów na ląd;
C - pojawienie się człowieka (JD).