35671

•    powstanie prawa w drodze decyzji sadowej lub administracyjnej, jeżeli zawartą w tej decyzji normę ogólną uważa się za wiążącą

•    PRECEDENS - zawarta w decyzji sądowej norma ogólna, która de iure (precedens formalnie wiążący) lub de facto (precedens formalnie niewiążący) wpływa na podejmowanie innych decyzji przez sądy

•    W praktyce precedensy są najczęściej tworzone przez najwyższe instancje sądowe

•    Zasada stare decisis - zasada związania sądu precedensem w krajach anglosaskich, gdzie precedens jest formalnym źródłem prawa, jednak ustawa może uchylić precedens

•    W krajach ciV// law dopuszczalną kategorią precedensów są precedensy de facto, jako podstawowe instrumenty interpretacji prawa.

> PRAWO ZWYCZAJOWE

•    Organ państwa nic tworzy, ale uznaje określone normy za normy prawne

•    Odgrywa znaczącą rolę w państwach azjatyckich i afrykańskich oraz jest oficjalnym źródłem prawa międzynarodowego publicznego

•    W niektórych państwach - subsydiamość prawa zwyczajowego, która polega na tym, iż wolno jest je zastosować pod warunkiem, iż dane zagadnienie nie jest uregulowane przez ustawy lub inne akty normatywne

•    Kryteria uznania normy za nomie prawa zwyczajowego ( nauka niemiecka):

1.    Powszednia akceptacja zwyczaju w środowisku, którego zwyczaj dotyczy

2.    Uznanie zwyczaju przez sądy lub inne organy stosujące prawo tj. istnienie trwałego i stałego orzecznictwa partego na tym zwyczaju

3.    Akceptacja zwyczaju jako wiążącego pizez doktrynę prawniczą

•    Prawo zwyczajowe — te zwyczaje, które zostały uznane za wiążące przez odpowiednie organy państwowe, a zwłaszcza przez organy stosujące prawo

•    Zwyczaje - akceptowane w określonej grupie czy środowisku, chociaż nieuznawane za wiążące przez organy państwowe, reguły postępowania.

—> Prawo zwyczajowe f zwyczaje

> PRAWO RELIGIJNE

•    organ państwu uznaje za normy prawne pewne normy religijne - prawo Islamu

•    tzw. szariat - zespól wskazań, co do postępków ludzkich zawarty w Koranie

•    olbrzymia rola szkól prawa zajmujących się interpretacją Koranu

> PRAWO PRAWNICZE

•    zaliczanie do źródeł prawa poglądów niektórych prawników

•    Obecnie doktryna prawnicza nie jest zaliczana do źródeł prawa

•    W starożytności źródłem praw^ra rzymskiego była instytucja ius respondendi, tzn. porady prawników z upoważnienia cesarskiego miały moc wiążącą przy rozstrzyganiu spraw