PRAWO PUBLICZNE I PRYWATNE
> Podział na prawo publiczne i prywatne dokonany przez Ulpiana /zatarty w średniowieczu/
• Prawo public/ne - zbiór norm odnoszących się do interesu państwa (sfera, w której obywatel podlega poleceniom władzy publicznej)
• Prawo prywatne - zbiór nonn odnoszących się do interesów jednostki (sfera, w której obywatel jest wolny, tj. nie podlega poleceniom władzy publicznej)
> Historyczne kryteria podziału prawa na publiczne i prywatne:
KRYTERIA PODZIAŁU |
PRAWO PUBLICZNE |
PRAWO PRYWATNE |
1. PODMIOTOWE (E. Bierling, F. Somló) |
Reguluje stosunki między organami państwa oraz między organami państwa i obywatelami; |
Reguluje stosunki między obywatelami; |
2. PRZEDMIOTOWE - typu regulowanych stosunków (G. Jelinek) |
Reguluje stosunki władcze, w których jeden podmiot jest podporządkowany drugiemu -stosunki hierarchicznego podporządkowania |
Reguluje stosunki między pod miotami równorzędnymi • stosunki rówuorzędności |
3. SPOSOBU DOCHODZENIA ROSZCZEŃ (A.Thon) |
Roszczenia publiczno-prawne są dochodzone z urzędu; |
Roszczenia prywatnoprawne dochodzone (z inicjatywy) zainteresowanych stron |
Przykłady |
Prawo konstytucyjne, karne, administracyjne, finansowe, działy prawa procesowego. |
Prawo cywilne |
> Tendencja do publicyzacji współczesnych systemów prawa - przyczyny:
1. Rozrost funkcji współczesnych państw - interwencja państwa w gospodarkę, inspirowana ideologią państwa opiekuńczego (welfare state) - przejmowanie funkcji socjalnych, jurydyzacja życia społecznego
2. Rozwój nowy ch technik i technologii - techniki zbierania i przetwarzania informacji zwiększają możliwości sterowania procesami społecznymi i stanowią impuls do wykorzystywania prawa (głównie administracyjnego) jako instrumentu polityki społecznej;
3. Powstawanie reżimów totalitarnych (nazizm, komunizm) - maksymalne ograniczenie tego, co prywatne, etatyzacja życia społecznego (upaństwowienie), państwo ma ingerować w każdą sferę życia społecznego i poddać ją swojej kontroli