35683

> SYSTEMY C1Y1L LAW 1 COMMON LAW;

CIVIL LAW	COMMON LAW
1.    Zasada prymatu ustawy 2.    Oddzielenie tworzenia i stosowania prawa 3.    Zakaz tworzenia prawa przez sądy 4.    Historyczne źródło - prawo rzymskie 5.    Najwyższa forma legislacji - kodeks	1.    Zasada prymatu ustawy 2.    Brak rozdziału tworzenia od stosowania prawa 3.    Sądy mogą tworzyć prawo 4.    Brak recepcji prawa rzymskiego 5.    Najwyższa forma legislacji - ustawa
Większość państw Europy Kontynentalnej i Ameryki Południowej	Kraje anglosaskie: Wlk Brytania. USA oraz byłe kolonie brytyjskie

•    Cechy systemu prawa Civil law - uzupełnienie:

—> Ustawy tworzone przez parlamenty podstawowym źródłem prawa -> Kodyfikacje działów prawa: kaniego i cywilnego

-> Nawiązanie do teorii trójpodziału władzy K. Monteskiusza - rozdział tworzenia i stosowania prawa

—> Non exemplis sed legibus iudicandum est - należy orzekać na podstawie ustaw, a nie naśladować wcześniejsze rozstrzygnięcia -» Podobieństwo miedzy systemami wynika z recepcji prawa rzymskiego

■    Precedens de facto - pr ecedensy formalnie niewiążące, które ustalają jedynie zasady interpretacji i stosowania istniejących już norm, ale nie mogą tworzyć żadnych nowych norm

•    Cechy systemu prawa Common law - uzupełnienie:

-> Ustawa (statute) najwyższym źródłem prawa - może uchylić każdy precedens, a żaden precedens nie może uchylić ustawy

-> Precedens - decyzja sądu. która tworzy prawo, sformułowana w toku jego stosowania (nie cały wyrok, ale sformułowana w wyroku reguła ogólna - rafio decidendi. w oparciu o którą sąd r ozstrzygnął dana sprawę i która staje się wiążąca przy rozstrzyganiu spraw tego samego rodzaju w przyszłości, pozostałe elementy wyroku (obiter dicta) są niewiążące.

-> Zasada stare decisis - zasada związania precedensem - od precedensu może odstąpić tylko sąd, który go ustanowił albo sąd od niego wyższy —> Wywodzi się z prawa zwyczajowego

■    Precedens de jurę - pr ecedens formalnie wiążący, który może tworzyć nowe normy prawne